Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Zarema Seitablayeva: Zavallı Ramiz aqqında bir şey aytayım


Qırımtatar ressamı Ramiz Netovkin
Qırımtatar ressamı Ramiz Netovkin

Meşur qırımtatar ressamı Ramiz Netovkinniñ vefat etkeninden soñ yedi yıl keçti. Bu müddet içinde belli qırımlınıñ adını tek ustaz resimlerinen degil de, onıñ zamandaşları tarafından ebediyleştirilmek kerek edi. Böyle tüşüncelernen Ramiz yaşağan ve icat etken Qarasuvbazarğa keldim.

Yaqın dost olmasaq da, biri-birimizni tanıy edik. Bu insannıñ büyük sevimliligi bar edi. O, bir çoq icadiy şahsiyetler kibi yapqan işinde ve yaşayış tarzında mükemmel degil edi, amma insan zayıflığına baqmadan, sevimliligi oña er bir cemiyette istenilmege yardım ete edi. O, ayatını, ayat güzelliklerini seve, oña meraqlı olğan insanlarnen subetleşmekten keyf çata, şaqa etmege ve bazı vaqıtları tilbazlıq etmege seve edi. Qarasuvbazardaki evçigine böyle fikirlernen yaqınlaştım.

Mında sanat ve medeniyet erbabı yaşağan edi kibi bir hatıra tahtasını qıdırdım

Körgenlerim meni pek kederlendirgen edi. Mında sanat ve medeniyet erbabı yaşağan edi kibi bir hatıra tahtasını qıdırdım. Levha yoq. Ne yazıq ki, meşur Qarasuvbazarlınıñ evine alıp barğan soqaqçıqnı ot basqan.

Ev baqılmay. Azbarda çalı ve qoray öse. Ev, baqılmağan diger binalar kibi, acınıqlı bir alda tura. Añlaşıla ki, tezden yıqılmağa başlar. Belli yerli ressamnıñ hatırası, mirası kimsege kerekmey sanki. Pek yazıq.

Ressam Ramiz Netovkinniñ Qarasuvbazardaki evi. 2018 senesi oktâbrniñ 7-si
Ressam Ramiz Netovkinniñ Qarasuvbazardaki evi. 2018 senesi oktâbrniñ 7-si

Yerli memuriyet Ramiz Netovkinniñ mirasını tüşünmege istemeymi? Şeerde diqqatqa lâyıq yerler de çoq degil. Ramiz Netovkinniñ evinde ise onıñ müzeyini yapmaq mümkün olur edi. Körülmege lâyıq olğan yerler tolu Yaltada turistler arasında populâr olğan Çehov evi örnek olaraq alınması mümkün edi.

Ramiz Netovkin
Ramiz Netovkin

Ressamnıñ cenazesine çoq insan kelgenini hatırlayım. O künü büyük laf ve vadeler çoq oldı, amma Ramizniñ hatırası zamandaşlarınen beraber keçmişte qalsa, olarnıñ emiyeti barmı? Resimler dağıtılsa, ressamnıñ tuvğan şeerinde ise müzey degil de, hatıra tahtası bile olmasa, erbapnıñ adı kelecek nesillerge nasıl yeter!

Netovkinniñ baqılmağan evi sessiz bir öpke olaraq qarşımda tura edi. İcatkârnıñ balaları ve tuvğanları qalmadı. Ramizniñ babası ondan pek çoq yaşamadı, şu sebepten oğlunıñ mirasını saqlamaq içün bir şey yapıp yetiştiremedi. Lâkin Ramizniñ dostları qaldı, onıñ ömür arqadaşı, şeerde bir cemaat bar, olarnıñ tarafından bir de bir teşebbüs olmazmı?

Aqmescitte Ramiz Netovkinniñ resimleri sergisiniñ açılışı. 2015 senesi iyünniñ 26-sı
Aqmescitte Ramiz Netovkinniñ resimleri sergisiniñ açılışı. 2015 senesi iyünniñ 26-sı

Netovkinniñ hatırası saqlansa edi, şeerniñ statusı da artar edi

Avtostantsiyağa qaytqanda yanımdan keçken yerli gençlerni toqtattım. Ramiz Netovkin aqqında bir şey bilelermi, dep soradım. Olar bir şey bilmegenini aytıp, kim olğanını soradılar. Eki söznen añlatıp, gençlerniñ közlerinde şeerlerinde öyle bir ressam yaşağanınen bağlı meraq, belli bir ğurur kördim. Netovkinniñ hatırası saqlansa edi, yerli akimiyet de ressamnıñ ev müzeyi şeklinde meraqlı medeniy ve turistik yer qazanır edi, şeerniñ statusı artar edi. Bunıñ kibi obyektler er bir şeerniñ küçüni ve kelecegini quvetleştirir.

Ramiz Netovkin. «Uşedşiy Qarasuvbazar». Musafirhane. Ressamnıñ aile arhivi
Ramiz Netovkin. «Uşedşiy Qarasuvbazar». Musafirhane. Ressamnıñ aile arhivi

Qarasuvbazardan ketkende meni asret, keder ve ümütsizlik duyğuları qaplap aldı. Böyle bir şey körerim dep bellemegen edim. Amma içimde bir ümüt bar, Ramizniñ dostları onı unuttırmaz, kelecek nesiller içün icatkârnıñ adını ebediyleştirmek içün teşebbüslerni daa körermiz…

Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)

«Bloglar» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ baqışlarını aydınlatıp, muarririyetniñ fikirlerinen aynı olmaması mümkün

XS
SM
MD
LG