Lviv jurnalisti Yuriy Lelâvskıy 2014 senesi Qırım ilhaqınıñ tesadufiy şaatı oldı, Rusiye-Ukraina cenki başlağanda şarqta çalıştı, eki kere Rusiye tarafdarı aydutlarğa esir tüşken edi. Qırım ve Donbastaki adise-vaqialar, esirlikten soñ ayatındaki deñişmeler, icadiy jurnalist planları aqqında Yuriy Lelâvskıy Azatlıq Radiosına tarif ete.
– Esirlikte çoqtan, 2014 senesi, olğan edim, onı büyük bir facia olaraq körmegen edi – buña cenk vaqtında hususiy bir vaziyetke kibi yanaştım. Elbet, esirlikten soñ başqa oldım: raat barışıq ömürniñ qıymetini bilip başladım, er vaqıt deñişe bilecegini añlayım.
– Ne vaqıt orduğa ketmege qarar aldıñız?
Qırım ilhaqını öz közümnen körgende bu fikir ilk sefer peyda olğan edi. «Yeşil adamçıqlar» yüre, sanki «Mars ücüm ete» filminden çıqtılar
– Qırım ilhaqını öz közümnen körgende bu fikir ilk sefer peyda olğan edi: anda jurnalist olaraq keldim, ve bir çoq şey acayip körüne edi. «Yeşil adamçıqlar» yüre, sanki «Mars ücüm ete» filminden çıqtılar. Qırımdaki arbiy bazalarımıznı «Don qazaq askerleri» blok ete.
Qırımğa ketmege azırlanğanda jurnalist Andriy Kulıkov maña yardım etecek qırımtatarlarınıñ telefonlarını berdi. Aqyarğa kelem, tarif etilgen insannı körem – o, men özümni tanıtacam, dep bekley. Lvivde qayd olğanımnı pasportta kösterdim.
– Yani «kimlik» esnası muvaffaq oldı?
Qırımtatarlar cesür edi, olar Qırımnı qorçalamağa azır ediler
– E. Meni eñ çoq ayrette qaldırğan şey: yanımda olğan qırımtatarlar cesür edi, olar Qırımnı qorçalamağa azır ediler. Meni istihbaratqa kelgen gizli arbiy dep saydılar. «Yeşil adamçıqlar» olğan yerni, Rusiyege qoltutqan memurlar qayd olğanını, dağlarda nasıl areket etecegimni köstere bileler, dep aytqan ediler.
Qırımda çoq şey çıqardım, ve niayet «ZiK» telekanalında birinci Qırım levham çıqtı, menim yañı qırımlı dostlarım pek darıldı: «Vay, kerçekten adiy jurnalist ekensiñ». Levham yayınğa çıqqanına quvanğan edim, olar ise gizli arbiy ya da istihbaratçı olmağanımdan bozulğanlar. O vaqıt ne içün asker olmayım dep tüşündim.
– Orduğa arbiy komissarlıq vastasınen kettiñizmi?
– E. Amma bundan evel göñülli batalyonlarından birine barmağa istegim bar edi, esirlik sebebinden anda ketmedim.
Soñra arbiy komissarlıqqa bardım, 2016 senesi mayıs ayından eki buçuq yıl devamında (2018 senesi oktâbr ayına qadar) onuncı ayrı dağ-ücüm tuğayında hızmet ettim.
O vaqıt Rusiye-Ukraina cenki başlamasa, iç bir vaqıt orduğa ketmeycek insanlar Silâlı quvetlerde çoq edi
O vaqıt Rusiye-Ukraina cenki başlamasa, iç bir vaqıt orduğa barmaycaq insanlar Silâlı quvetlerde çoq edi. Olar askerlik yapmadı ve arbiy tecribeleri tek arbiy kafedra olğan edi. Özüm böyle insanlardan biri olam ve menim içün de olğan er şey tesirli edi.
– Şimdi nenen oğraşasıñız?
– Stsenariy yazam ve cenk aqqında filmniñ qurğusını yapam. Bu vesiqalı film tek ukrainalı seyircige degil de, adiy avropalılarğa da añlaşılsın isteyim, Ukrainadaki adise-vaqialar, memleket şarqındaki cenk aqqında bilsinler.
Menim eñ büyük problemim – stsenariy, o, çetel seyircige malümatnı añlayışlı ve tam bir şekilde bermeli.
Metinniñ aslı Azatlıq Radiosınıñ saytında derc etildi
