Nastâ Drozd
Qırımda yüz bergen vaqialar daa ziyade stalinniñ devirini añdıra. Daa yaqında ileri fikirli Putin çoqtan deñişti ve yañı nesilni artqa çeke. Sovet Birliginiñ tarihında 37-nci senesi facialar ile belgilendi, ve 2014 senesiniñ Qırımında bu vaqialar ğayrıdan tekrarlana.
Apis ve repressiyalar
1937 senesi bolşevikler Sovet Birliginiñ aman-aman er halqına qarşı qanlı dava açtı. Milletlerni qayd etecek olsaq, bular em rus, em aqrus, em yeudiy ve ilâhre.
O zamanları qomşunıñ şikâyeti, insannı öldürmek içün yeterli edi, zemaneviy Rusiyede ise, başqa ğayeli insanlarnı «ekstremizm»de qabaatlap yoq eteler. «Ekstremist» olaraq er kimni ilân ete bileler. Bir misal, Aqmescitli Öleg Sentsov. Öleg ukrain yaşlarnıñ vekili olıp, faşizm, milletçilik ve ya başqa ğayelerniñ tarafdarı degil. Amma, rusiyeli «qoruyıcılarnıñ» qoluna tüşip, «faşist», «terrorist», «milletçi» oldı.
Ukrainanıñ birligini teşviq etken neşirler de «ekstremist» ola bileler. Biri-biri artından soravğa çağırılğan «ekstremistik» yazılarnıñ müellifleri qırımlı mühbirlerni misal olaraq ketirmek mümkün. Aytqanlarına köre, neşirlerde ekspertlerniñ Ukraina birligini saqlap qalmaq fikirleri bile ekstremistik kibi tanıla. İşte, böyle vaziyet.
Soylarnıñ sıqıştıruvı
Rusiyeniñ qanunlarını alsaq, kene de sovet zamanlarına yaqınlaşqanını körermiz. Misal içün, Rusiyege zarar ketire bilecek yabancılarğa tevsiyeler bergen şahısnı 20 yılğa qapata bilecekleri aqqında qanun leyhası qabul etildi. 2014 senesi, Devlet dumasına, cemaatnıñ hafvsızlığına qarşı cinayetlerde qabaatlanğanlarnıñ soyları da mesülietke çekilmesi mümkün olğanı aqqında qanun leyhası kirsetildi. Amma, cemaat hafvsızlığına qarşı cinayetler sırasına em vandalizm, em yaramazlıq, em kütleviy qalabalıqlar kire, asılında ise, olar yerine barışıq aktsiyalarnıñ iştirakçileri de qoşula. Bu kibi qanunlar – siyasiy raqiplerge qarşı qullanılğan silâdır.
Böyleliknen, Rusiye qanunlarına «halq duşmanı» ve «halq duşmanınıñ soyları» kibi sözlerni qaytarmağa isteyler. İleride, «cinayetçiniñ» soyları öz tuvğanından red etmege mecbur olacaqlar.
Qırımda bu ceryan endi başlandı. Keçken afta, qırımlı politsiya «Sobıtiya Krıma» internet qaynağınıñ reberi Ruslan Yugoşnıñ evine bardı. Ruslannıñ özü bu evde iç bir vaqıt yaşamadı. Onıñ içün, politsiya hadimleri onıñ qart anası ile subetleşip, teñqidiy malümatlar derc etilmege devam ettirilse, «beter olacağı»nı ayttılar.
Bir kimseni çaqmaq
Bazıda FHH qorquzmağa başlay. Zemaneviy adam para seve. Hususan, aylıqları iç bir vaqıt yüksek olmağan qırımlı ve rusiyeli matbuat vastalarınıñ vekilleri körmemişligini köstereler.
Bazı malümatlarğa köre, FHH serbest olmağan matbuat vastaları vekilillerinden çaqqan soylarını seçip aldı. Bildirilgen er malümat içün mukâfat berile – 400 grn. Aylıqları 3000-4000 grn. olğan jurnalist bir qaç kere çaqsa, maddiy durumını bayağı eyileştirir.
Bunıñ episi nege yapıla?
1937 senesiniñ repressiyaları «tahtnı» coymamaq maqsadında yapılğan edi. Ükümdar tahtta ne qadar çoq bulunsa, o qadar çoq ondan marum qalmağa qorqa. Bunıñ episi Stalinnen oldı.
Putin de Ukrainada Yanukoviç akimiyetten çetleşken soñ, özü içün qorqtı. Bugünki künde, Rusiyede içtimaiy teşebbüsler ve narazılıqlarnı yoq etmek içün er şey yapıla. Futurologlarnıñ bildirgenine köre, tamam bu kibi siyaset, qatilniñ soñunı tezleştirir.
Nastâ Drozd, qırım sakini
«Fikir» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün
Qırımda yüz bergen vaqialar daa ziyade stalinniñ devirini añdıra. Daa yaqında ileri fikirli Putin çoqtan deñişti ve yañı nesilni artqa çeke. Sovet Birliginiñ tarihında 37-nci senesi facialar ile belgilendi, ve 2014 senesiniñ Qırımında bu vaqialar ğayrıdan tekrarlana.
Apis ve repressiyalar
1937 senesi bolşevikler Sovet Birliginiñ aman-aman er halqına qarşı qanlı dava açtı. Milletlerni qayd etecek olsaq, bular em rus, em aqrus, em yeudiy ve ilâhre.
O zamanları qomşunıñ şikâyeti, insannı öldürmek içün yeterli edi, zemaneviy Rusiyede ise, başqa ğayeli insanlarnı «ekstremizm»de qabaatlap yoq eteler. «Ekstremist» olaraq er kimni ilân ete bileler. Bir misal, Aqmescitli Öleg Sentsov. Öleg ukrain yaşlarnıñ vekili olıp, faşizm, milletçilik ve ya başqa ğayelerniñ tarafdarı degil. Amma, rusiyeli «qoruyıcılarnıñ» qoluna tüşip, «faşist», «terrorist», «milletçi» oldı.
Ukrainanıñ birligini teşviq etken neşirler de «ekstremist» ola bileler. Biri-biri artından soravğa çağırılğan «ekstremistik» yazılarnıñ müellifleri qırımlı mühbirlerni misal olaraq ketirmek mümkün. Aytqanlarına köre, neşirlerde ekspertlerniñ Ukraina birligini saqlap qalmaq fikirleri bile ekstremistik kibi tanıla. İşte, böyle vaziyet.
Soylarnıñ sıqıştıruvı
Rusiyeniñ qanunlarını alsaq, kene de sovet zamanlarına yaqınlaşqanını körermiz. Misal içün, Rusiyege zarar ketire bilecek yabancılarğa tevsiyeler bergen şahısnı 20 yılğa qapata bilecekleri aqqında qanun leyhası qabul etildi. 2014 senesi, Devlet dumasına, cemaatnıñ hafvsızlığına qarşı cinayetlerde qabaatlanğanlarnıñ soyları da mesülietke çekilmesi mümkün olğanı aqqında qanun leyhası kirsetildi. Amma, cemaat hafvsızlığına qarşı cinayetler sırasına em vandalizm, em yaramazlıq, em kütleviy qalabalıqlar kire, asılında ise, olar yerine barışıq aktsiyalarnıñ iştirakçileri de qoşula. Bu kibi qanunlar – siyasiy raqiplerge qarşı qullanılğan silâdır.
Böyleliknen, Rusiye qanunlarına «halq duşmanı» ve «halq duşmanınıñ soyları» kibi sözlerni qaytarmağa isteyler. İleride, «cinayetçiniñ» soyları öz tuvğanından red etmege mecbur olacaqlar.
Qırımda bu ceryan endi başlandı. Keçken afta, qırımlı politsiya «Sobıtiya Krıma» internet qaynağınıñ reberi Ruslan Yugoşnıñ evine bardı. Ruslannıñ özü bu evde iç bir vaqıt yaşamadı. Onıñ içün, politsiya hadimleri onıñ qart anası ile subetleşip, teñqidiy malümatlar derc etilmege devam ettirilse, «beter olacağı»nı ayttılar.
Bir kimseni çaqmaq
Bazıda FHH qorquzmağa başlay. Zemaneviy adam para seve. Hususan, aylıqları iç bir vaqıt yüksek olmağan qırımlı ve rusiyeli matbuat vastalarınıñ vekilleri körmemişligini köstereler.
Bazı malümatlarğa köre, FHH serbest olmağan matbuat vastaları vekilillerinden çaqqan soylarını seçip aldı. Bildirilgen er malümat içün mukâfat berile – 400 grn. Aylıqları 3000-4000 grn. olğan jurnalist bir qaç kere çaqsa, maddiy durumını bayağı eyileştirir.
Bunıñ episi nege yapıla?
1937 senesiniñ repressiyaları «tahtnı» coymamaq maqsadında yapılğan edi. Ükümdar tahtta ne qadar çoq bulunsa, o qadar çoq ondan marum qalmağa qorqa. Bunıñ episi Stalinnen oldı.
Putin de Ukrainada Yanukoviç akimiyetten çetleşken soñ, özü içün qorqtı. Bugünki künde, Rusiyede içtimaiy teşebbüsler ve narazılıqlarnı yoq etmek içün er şey yapıla. Futurologlarnıñ bildirgenine köre, tamam bu kibi siyaset, qatilniñ soñunı tezleştirir.
Nastâ Drozd, qırım sakini
«Fikir» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün