Qırımtatar Rustem Memetov Moskva içün küreşti, Stalingrad ve Aqrusiyeniñ azat etüvinde iştirak etti. Onıñ balalağı ve ösmürlik yılları tuvğan Qırımda, Bağçasarayda keçti, yaşlığını ise, cenkte keçirip, yat ülkege qayttı. Yigirmi yaşında olğanda cebege ketti. Eki kere ağır yaralandı ve bu sebepten 1944 senesi garnizon komissiyası tarafından istifağa yollanıldı. Sürgünlikni başından keçirgen veterannıñ aytqanına köre, cenkâver arqadaşları ve dostlarınıñ ölümini iç te ununtmay, bu yara ale daa savrulmay. Amma, cebe yaşayışı tek kedernen tolu degil edi, dey Rustem qartbaba.
Cenk ve sürgünlikte dost ve yaqınlarını coyğan veteran, accı vaqialarnı hatırlamağa sevmey. «Stalingrad uruşları devamında, nemselerni aydağan vaqıtta bir köydeki evge kirdik. Şahane bir ev. Anda sofralar da donatılğan edi, serjantqa ayttım, iç bir şeyni aşama, zeerli ola bile. O da, maña men er şeyniñ dadını endi aldım dedi. Lezzetli edi», – külip hatırlay qartbaba.
Rustem Memetov 93 yaşında. Amma, yaşına köre körünmey – küç ve ğayretnen tolu qartnıñ hafızası da yahşı çalışa. Uzun ömürniñ sırı pek sade: «Künde beş kere namaz qılıñ. Allahqa inanıñ ve areket – bu ayat olğanını unutmañız».
Keçenlerde soy-sop ve dostlarnıñ tevsiyesi ile Rustem qartbaba kitap yazdı, onıñ serlevası – «Bir ayatnıñ ağır yolu». Kitapta ağır taqdirniñ saibi hatırlavlarınen paylaşa. Eñ acınıqlı ikâye sürgünliknen bağlı. Şu yılı Rustem ve eki doğmuş ağası cenkte buluna ediler. «Aynı bu vaqıtta menim babam ve anamnı tuvğan Bağçasaraydan uzaq Özbekistanğa satqınlar olaraq sürgün ettiler», – dep, ağlap yibere veteran.
Er yıl cümert ve açıq göñülli Rustem Memetovnıñ cenk aqqında ikâyelerni eşitmek içün evinde dostları toplaşalar. Qartnıñ tek bir şeyge canı ağıra, onıñ kibi insanlar aqqında «devlet yalıñız bayram arfesinde kele».
