2019 senesi dekabr ayında Donbastaki zıddiyetni al etüv üç taraflı bağ gruppası «tanılğan er kesni tanılğan er keske» deñişim aqqında añlaştı. Tutulğanlar dekabrniñ 29-nda Donetsk vilâyetiniñ «Mayorsk» keçiş noqtasında deñiştirildi. Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy, işğal etilgen Qırımda ve Rusiyede siyasiy sebeplerden tutulğan qırımlılarnıñ azat etilüvini talap etmege niyetlene, dep bildirdi.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova Rusiyede tutulğan ukrainalı siyasiy mabüslerniñ farqlı sayısını aytqan edi: 113-ten 115-ke qadar, 80-den çoqu – qırımtatarlardır. Qırımtatar resurs merkeziniñ cedvelinde 86 qırımlı siyasiy mabüs qayd etile. Aynı raqamnı Qırım aq qorçalayıcı gruppası da bere.
Deñişimni beklegen qırımlılarnıñ ekseriyeti – qırımtatarlar, olar bir sıra davalarnıñ, hususan «Hizb ut-Tahrir», «Tebliğ Cemaatı» davalarınıñ (Rusiyede yasaqlanğan, amma Ukrainada yasağı olmağan teşkilâtlar) mabüsleri ola. Aq qorçalayıcılar ve advokatlar bu cinaiy davalarnı diniy sebeplerden taqip dep adlandıra. Bu davalarnıñ mabüsleri – din kütken musulmanlardır.
Qırım.Aqiqat, «Unutılmağanlar» maqalelerinde Rusiyede ve işğal etilgen Qırımda SİZO ve apishanelerde azatlıqqa çıqacağını beklegen qırımlılar aqqında tarif ete. Aqmescitteki birinci «Hizb ut-Tahrir davası» aqqında mında, Aqyardaki «Hizb ut-Tahrir davası» gruppası ve ağa-qardaş Seitosmanovlar aqqında mında oqumañız mümkün. «Tebliğ Cemaatı davasınıñ» mabüsleri ve Yaltadaki «Hizb ut-Tahrir davası» aqqında mında oquñız. Taqip etilgen bağçasaraylı musulmanlar aqqında mında oquñız. Qırımdaki «terrorizm» davalarınıñ mabüsleri aqqında mında oqumañız mümkün.
«Unutılmağanlar» maqaleleriniñ altıncı qısmı – Qurman, Qarasuvbazar ve Aqmescit rayonları, Büyük Aluştadaki «Hizb ut-Tahrir davalarınıñ» mabüsleri aqqında ikâyeler.
«Hizb ut-Tahrir davası»: «Qurman gruppası»
Bu dava çerçivesinde Qurman rayonınıñ üç qırımtatarı taqip etile. Olarnı Rusiye FSBsiniñ hadimleri 2019 senesi fevral ayında tuttı. Qabaatlarını tanımay. Olarnıñ davasını aq qorçalayıcılar ve advokatlar siyasetnen bağlay.
Rustem Emiruseinov
Qurman rayonınıñ Büyük Onlar (Oktâbrskoye) qasabasınıñ sakini. «Qırım birdemligi» cemaat areketiniñ faali.
Babası Reşat Emiruseinov 2017 senesi oktâbr ayında «Putin, balalarımız – terrorist degil!» yazuvlı şiarlarınen soqaqqa çıqqan bir kişilik narazılıqlarnıñ iştirakçilerinden biri olıp, 10 biñ ruble para cezasını alğan edi. Rusiye FSBsi Qırım idaresiniñ vekilleri Rustem Emiruseinovnı «Hizb ut-Tahrir» bölügini qurğanında qabaatladı. Davası mahkemede baqıla, ükmü daa çıqarılmadı.
2019 senesi fevralniñ 14-nden berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve üç balası bar.
Eskender Abdulganiyev
Qurman rayonı Büyük Onlar (Oktâbrskoye) qasabasınıñ sakini. Apiske alınmazdan evel yükleyici olıp çalıştı. Bu gruppada tutulğanlarnıñ eñ yaş soyu, 21 yaşında. Evli degil, balaları yoq.
«Hizb ut-Tahrir» ile alâqaları (Rusiye Ceza kodeksiniñ 205.5 maddesiniñ 2-nci qısmı) bar olğanında qabaatlana. Ükmü daa çıqarılmadı.
2019 senesi fevralniñ 14-nden berli apiste buluna.
Arsen Abhairov
Qurman rayonı Alabaş Qoñrat (Amurskoye) köyüniñ sakini. Apiske alınmazdan evel çeşit yerlerde çalıştı.
«Hizb ut-Tahrirde» iştirak etkeninde qabaatlana. Üküm daa çıqarılmadı.
2019 senesi fevralniñ 14-nden berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve üç balası bar.
«Hizb ut-Tahrir» davası: «Sekiz»
Bu dava çerçivesinde bu yıl yazda Qarasuvbazar ve Aqmescit rayonları, Büyük Aluştadan sekiz qırımtatarı tutuldı. Rusiye mahsus hızmetleri olarnı «Hizb ut-Tahrir» ile alâqaları bar olğanında qabaatlay. «Memorial» aq qorçalayıcı merkezi bu taqiplerni siyasiy sebepli olaraq tasnif etmekte.
Ruslan Nagayev
Küçük Özen (Maloreçenskoye, Büyük Aluşta) köyüniñ sakini. Eskiden balıqçı gemilerinde gemi elektrikçisi olıp çalıştı, daa soñra Yalta deñiz limanında kezintilerni keçirdi. Apiske alınmazdan
evel tuvğan Küçük Özende dizelli gemilerde ekskursiya yaptı. Er cuma künü camide cuma namazını qıldırdı, cenaze, dua ve bayram merasimlerini keçirdi.
«Hizb ut-Tahrirde» iştirak etkeninde (Rusiye Ceza kodeksiniñ 205.5 maddesi) qabaatlana. Üküm yoq.
2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve eki qızı bar.
Ruslan Mesutov
Büyük Lambat (Malıy Mayak, Büyük Aluşta) köyüniñ sakini.
«Hizb ut-Tahrirde» iştirak etkeninde (Rusiye Ceza kodeksiniñ 205.5 maddesi) qabaatlana. Üküm yoq.
Anası ölüm alında hasta.
2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve üç balası bar.
Eldar Kantimirov
Aqmescit rayonı Şumhay (Zareçnoye) köyüniñ sakini. Apiske alınmazdan evel iş adamı edi, ticaretnen oğraştı. 2017 senesi Rusiye quvetçileri evinde tintüv keçirdi, amma bir de bir qabaatlav aydınlatmadı.
Ekinci tintüv 2019 senesi iyün ayında oldı, Eldar Kantimirov «Hizb ut-Tahrir» ile alâqaları bar olğanında qabaatlanıp tutuldı. Üküm yoq.
2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Lenur Halilov
Körbek (Büyük Aluşta) köyüniñ sakini. Apiske alınmazdan evel yerli «Aluşta» din cemiyetiniñ başı edi, onıñ idaresi altında 19-ıncı asırnıñ camisi buluna. Rusiye akimiyeti kontrolindeki Qırım musulmanları diniy idaresi bu cami sebebinden cemiyetke qarşı dava açtırdı.
Lenur Halilov «Hizb ut-Tahrir» bölügini qurğanında qabaatlana. Üküm yoq.
2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Enver Ömerov
Qarasuvbazar sakini. «Hizb ut-Tahrir» bölügini qurğanında qabaatlana. 2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve üç balası bar.
Riza Ömerov
Qarasuvbazar sakini, Enver Ömerovnıñ oğlu. «Hizb ut-Tahrirde» iştirak etkeninde qabaatlana. Üküm yoq.
Ömerovlar qorantasınıñ bütün erkekleri apiske alındı. Azatlıqta qadınlar ve yedi bala qaldı. 2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve dört balası bar, kence oğlu babası apiske alınğan soñ doğdı.
Ayder Cepparov
Qarasuvbazar rayonı Zuya qasabasınıñ sakini. Apiske alınmazdan evel elektrikçi olıp çalıştı, Qırımdaki siyasiy davalarnıñ mahkemelerine qatnadı. Din kütken musulman, yaqında ümreden qayttı. «Hizb ut-Tahrirde» iştirak etkeninde qabaatlana.
2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Azatlıqta ömür arqadaşı ve sekiz balası qala.
Eskender Suleymanov
Aqmescit rayonı Mamaq (Strogonovka) köyüniñ sakini. Qorantanıñ «Hizb ut-Tahrir» ile alâqaları bar olğanında qabaatlanıp tutulğan ekinci er adamı oldı. Qardaşı Ruslan Suleymanov «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» «ekinci Aqmescit gruppasınıñ» mabüsi ola.
2019 senesi iyünniñ 10-ndan berli apiste buluna.
Azatlıqta qart ana-babası qala.
Rusiye ve işğal etilgen Qırımnıñ SİZO ve apishanelerinde azat etilmesini beklegen diger qırımlılar aqqında Qırım.Aqiqat saytında derc etilecek «Unutılmağanlar» maqalelerinde oquñız.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
