Qırımtatarlarnıñ milliy lideri, Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı Mustafa Cemilevniñ fikirince, Rusiye diplomatik yollarnen «medeniy dünyadan ayrı tutulsa», ancaq o vaqıt halqara uquqqa riayet etip başlar.
Bu aqta o, «Dom» telekanalınıñ yayınında ayttı.
«Rusiyeni medeniy dünyadan sanktsiyalar vastasınen diplomatik yolnen tamamen ayırıp tutmalı – şahsiy, sektoral, iqtisadiy sanktsiyalar olmalı. Rusiyeni öyle bir alğa ketirmek kerek ki, saylamağa mecbur olsun – ya halqara uquqqa riayet etecek, yani işğal etken topraqlarını azat etecek, ya da memleketni haosqa oğratmaq, bu da Rusiyeniñ tamamen dağılmasına ve bölünmesine yol aça bile», – dep qayd etti Cemilev.
Avropa Birligi, Qırım ve Donbas sebebinden Rusiyege qarşı kirsetilgen iqtisadiy sanktsiyalarnı yarım yılğa uzattı.
Sanktsiyalar bazı Rusiye bankları ve şirketleriniñ Avropa Birligi sermiyasınıñ birlemci ve ekinci bazarlarına kirişini sıñırlap, Rusiye maliye müessiselerine maddiy yardım kösterilmesini yasaqlay. Mudafaa donatmalarınıñ dos-doğru ya da vastalı ihracı, itali ya da berilüvi yasaqlanmaqta.
2014 senesinden berli Rusiyege qarşı Avropa Birligi sanktsiyaları çalışa. Sıñırlavlar yarım yılda bir kere uzatıla. Sanktsiyalar aktivleri buzlatılacaq şahıs ve şirketlerge tesir ete. Sanktsion cedvel ara-sıra deñiştirile.
Noyabr ayında Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov, Ğarp Qırım ilhaqı sebebinden sanktsiyalar kirsetip, «açuvını köstere», dep ayttı.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
