İşğal etilgen Qırımda Rusiye aikmiyeti yarımadada ukrain ve qırımtatar tillerini qullanmağa yasaq etti, dep hatırlattı Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi fevralniñ 22-nde qayd etilgen Halqara ana tili kününde Facebook saifesinde.
«Qırımnıñ işğalci «akimiyeti» ukrain tilini qullanmağa yasaqladı, ukrain media, mektep ve diger oquv yurtlarını yoq ete. Qırımtatar tili de aynı vaziyetti: işğalci memuriyetniñ resmiy tillerden biri olğanına dair beyanatlar yapsa da, Qırım yarımadasında tilni qullanuv ve inkişaf imkânları yoq», – dep bildirdi prezident Zelenskıynıñ temsilciligi.
Müessise, muvaqqat işğalniñ ilk künlerinden başlap Rusiye akimiyeti Qırımda «vatandaşlarımıznıñ ana tillerini, hususan ukraince ve qırımtatarca qullanmaq aqlarını» bozdı, dep qayd etti.
«Eminmiz ki, kün kelir, Qırımda kene Ukraina bayrağı dalğalanacaq ve ukraince, qırımtatarca ve diger tillerde kene diñlep baqmağa, yasaqsız ve telükesiz mümkün olacaq!», – dep bildirdi müessise.
İşğal altındaki Qırımnıñ Rusiye akimiyeti umumtasil mekteplerde qırımtatar ve ukrain tilleri derslerini azğarğa endirdi. Akimiyetniñ qırımtatarlarnı mekteplerde ana tilini ögrenmek imkânından marum etkeni aqqında Qırımtatar Milliy Meclisiniñ vekilleri de aytqan edi.
Aynı vaqıtta, yarımadada qabul etilgen «Qırım Cumhuriyetiniñ Anayasasınıñ» 10-uncı maddesi qırımtatar, ukrain ve rus tillerine devlet tili statusını bere.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
