Mayısnıñ 26-nda Kyivde Ukraina TİN başı Dmıtro Kuleba OSCE baş kâtibi Helga Şmid ile brifing vaqtında OSCE-ni işğal etilgen Qırımdaki vaziyetke daa ziyade diqqat bermege çağırdı
«Bugün Helga Şmidge OSCE-niñ mahsus nezaret etüv missiyası işğal etilgen Qırımdaki vaziyetke daa ziyade diqqat bermesini ve Qırım yönelişinde ğayretlerini arttırmasını istep muracaat ettim... Teşkilâtta bar olğan ve onıñ qollarını bağlağan könsensus qaidesi olğanını bilemiz. Amma aynı zamanda añlaymız ki, diplomatiya sanatı OSCE-niñ yaratılğanı printsip ve ideallarını qatiyen mudafaa etmektir», – dedi Kuleba.
Helga Şmid öz nevbetinde teşkilâtnıñ nezaret etüv missiyasınıñ imkânalrını keñleştirmek kerek olğanı ile razı oldı ve OSCE-niñ yarımadada muayyen adiselerni vesiqalaştırğanını bildirdi.
Ukraina TİN başı Dmıtro Kuleba Avropada işbirlik ve telükesizlik teşkilâtınıñ Demokratik institutlar ve insan aqları bürosınıñ müdiri Matteo Mekaççi ile körüşüv vaqtında Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımdaki insan aqlarınıñ bozuluvlarını ve ukrain siyasiy mabüsleriniñ aqlarınıñ qorunmasını muzakere etti.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
