Ukrainanıñ BM daimiy vekiliniñ muavini Yuriy Vitrenko noyabrniñ 11-nde BM Baş Assambleyasınıñ toplaşuvında Atom energiyası halqara agentligi (IAEA) maruzası muzakere etilgende «Rusiyeniñ Ukraina istilâsı neticesinde 13 biñden çoq insan elâk oldı», dep bildirdi.
Bu aqta Ukraina BM temsilciliginiñ Facebook saifesinde haber etile.
«Rusiyeniñ Qırımğa ve Ukraina şarqına kerçekleştirgen istilâsı sebebinden 13000-den çoq insan elâk oldı ve aman-aman 30000 kişi yaralandı. Eñ az yarım million Ukraina sakini memleket içinde köçmege mecbur oldı», – dep qayd etti Vitrenko, Budapeşt añlaşmasınıñ Rusiye tarafından bozulğanını izaatlap.
Rusiyeniñ BM vekili bu toplaşuvda Ukraina tarafınıñ çıqışını «provokatsion» dep adlandırdı.
«Ukraina vekiliniñ aytqanlarını desek, bugünki toplaşuvnen iç alâqası olmağanını ve tek provokatsiya olğanını er kes añlay, dep tüşünem. Bu Rusiyege qarşı daa bir propaganda, oña cevap bermege kerek yoq deymiz. Tek bir şey aytayım, Rusiye Federatsiyası 1994 senesiniñ Budapeşt añlaşmasına riayet ete», – dep bildire vekiliniñ aytqanlarını Rusiye BM Daimiy temsilciliginiñ matbuat hızmeti.
1994 senesi Ukraina Budapeşt añlaşması esasında telükesizlik kefaleti olaraq özek silâsından vazgeçti, Rusiye de mezkür añlaşmanı imzalağan edi. Ukraina tek özek silâsından degil, arbiy aviatsiyası, bazı mayın çeşitleri ve uçaqquvar-raketa komplekslerinden vazgeçken edi. Ukraina akimiyetiniñ fikirince, Rusiye 2014 senesi Qırımnı işğal etip ve Ukraina şarqında «DNR» aydutlarına yardım etip bu añlaşmanı bozdı.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
