Ukraina aq qorçalayıcıları, cemaatçıları ve ekspertler Ukraina parlamentiniñ kelecek deputatlarına muracaat etip, «ilhaq etilgen Qırımnı ve Donbasnıñ işğal etilgen topraqlarını Ukraina kontroli altına qaytarmaq içün işğalden qurtaruv, reintegratsiya ve cemaat işançını pekitilüvi» içün işbirligi añlaşmasını tizmege teklif etti.
Bu aqta «Day pât!» teşebbüsiniñ saytında derc etilgen beyanatta aytıla.
Faaller ve ekspertler «yañı parlamentte vaqtınca işğal etilgen topraqlarğa nisbeten sistem iç siyasetini tizmek ve yerine ketirmek içün» halq deputatlarını beş esas qararnı qabul etmesine çağırdı.
Kelecek deputatlarnı Ukraina Yuqarı Radasında Vaqtınca işğal etilgen topraqlarnıñ meseleleri komitetini ve keçici adliye mehanizmlerini azırlaycaq işçi gruppanı qurmağa çağıralar.
Bunıñnen beraber, koalitsiya añlaşmasında Reintegratsiya ve milliy birlik nazirliginiñ qurulmasını köz ögüne almağa teklif etile.
Olacaq halq deputatlarını arbiy-vatandaş memuriyeti qanunına «mümkün olğanı qadar tez» deñişmeler kirsetmege çağıralar. Bunıñ maqsadı olarnı arbiy-vatandaş işbirliginiñ servis mehanizmlerine çevirmek ve Qırım ve Donbastan vaqtınca köçken vatandaşlarnıñ saylav aqqı qanun leyhasını qabul etmektir.
Cemaatçı ve ekspertlerniñ fikirince, bu «köçip kelgenlerge bütün saylavlarda rey berüv aqqını qullanmağa imkân berir».
Beyanatnıñ teşebbüsçileri: «Vostok SOS» hayriye teşkilâtınıñ icra müdiri, qırımlı Aleksandr Dvoretskaya, aq qorçalayıcı Aleksandr Dmitriyev, ZMINA İnsan aqları merkeziniñ imaye idarecisi Alena Luneva, «Gruppa vliyaniya» cemaat holdinginiñ icra müdiri Tatyana Durneva ve İlko Kuçeriv «Demokratiçeskiye initsiativı» fondunıñ siyasiy talilcisi Mariya Zolkina.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
