Qırımda tevqif etilgen qırımtatar faaliyetçisi, «Qırım birdemligi» birleşmesiniñ koordinatorı Server Mustafayev ukrainlerge açıq mektüp yazdı. Muracaatınıñ tolu metnini ağustos 24-te «Ukrainskaya pravda» neşir etti. Neşir, mektüpni muarririyetke Qırımdan Azatlıq Radiosınıñ rus hizmeti muhbiri Anton Naumlük teslim etti, dep bildirdi.
Server Mustafayev, Ukrainada Qırımnıñ deokkupatsiyası meselesine, yarımadanıñ tamır halqında olğan problemalarğa, siyasiy mabüsleriniñ qorantalarına qol tutuvğa yeterli derecede diqqat ayırılmağanını qayd ete.
Onıñ sözlerine köre, 2014 senesine qadar Ukraina ükümeti qırımtatar halqınıñ problemalarını çezmey edi, Ukraina cemiyetinde qırımtatarlar ve musulmanlar aqqında, cümleden yerli KHVlerniñ materialları esasında şekillengen qalıplar tarqalğan edi.
Server Mustafayev: «2014 senesiniñ vaqiaları, mence, Qırımda mustaqil Ukraina devrindeki 23 yılında böyle siyaset, propaganda ve kerginlik kimge kerek olğanlarınıñ üstündeki perdeni açtı… Özüm körgenim ve tüşüngenim kibi, ve aqıl-idraki olğan er bir adam bunı körmelidir, tamam 2014 senesiniñ vaqiaları kim aqiqiy duşman, duşman tarafına keçken ve isyankâr olğanını kösterdiler. Ukrainağa ait Qırımnıñ bütün bu yılları esnasında askeriyleştirilgen qazaqlar ve öz özüni mudafaa gruppaları ve buña beñzer gruppalarnı kim ve ne maqsatnen meydanğa ketirip, olarğa qol tuta edi, tamam şimdi añlaşıldı. Şimdi biz, radikalizmni kimden beklemek kerek olğanını sözsüz kördik ve oña duçar qaldıq»¸– dep yaza.
«2014 senesiniñ bütün bu vaqiaları bizge türlü insanlar, gruppalar, siyasetçiler ve digerlerniñ kerçek yüzlerini kösterdiler. Teessüf ki, biz, yalıñız ömür ve azatlıq fiyatını tölep, dostlarnı duşmanlardan ayırmaq imkânına nail oldıq», – dep bildirdi o.
Bunıñnen beraber Server Mustafayev, Ukraina cemiyetinde ilhaq etilgen Qırımnıñ problemaları ve yarımadada Rusiye telükesizlik hadimleriniñ repressiyaları aman-aman belli degiller, dep qayd ete. Aynı zamanda Ukrainanıñ bazı siyasetçileri qırımtatarlarğa dair «radikalizm aqqında masallar»nı tarqatmağa devam eteler. Milliy televideniyeniñ efirinde ise Qırım mevzusı umumiy efir vaqtınıñ «ğarip bir 2-3%-ini qaplap ala».
Server Mustafayev: «Bu vaqialarnıñ dört yıldan ziyade devam etken müddeti içinde Ukrainada «siyasiy mabüsler»ge dair tayin etilgen terminler yoq, terrorizm, ekstremizm ve buña beñzer şeylerde qabaatlanğanlarğa dair Ukrainanıñ yanaşuvı aqqında resmiy çıqışlar yapılmadı. Bu deşetli vaqialar ve tecavuznıñ yalıñız beşinci yılında bücette siyasiy mabüslerniñ ailelerine qol tutmaq içün para peyda oldı. Lâkin onı qullanuv mehanizmleri, bir çoq insan aqlarını qorçalav teşkilâtları ve lâqayd olmağan siyasetçilerniñ ğayretleri sayesinde endi-endi öz yollarını tapalar», – dep yaza.
Qırımtatar faaliyetçisiniñ fikrine köre, qayd etilgen problemalarnıñ ekseriyeti – «cemiyetniñ öz devletindeki problemalardan ale daa pek uzaq olğanınıñ vastasız sebepleridir», ve o, buña pessimizm ile baqmağanını ve onda «teslim olmayıp areket etmek, bundan soñ da küreşmek içün küçü olğanını» ilâve etti.
Rusiyeniñ kontroli altında olğan Aqmescitniñ Kiyevskiy rayonı mahkemesi Server Mustafayevge tevqif müddetini oktâbr 9-ğa qadar uzattı.
«Qırım birdemligi» birleşmesiniñ koordinatorı Server Mustafayev ve qırımtatar, musulman Edem Smailov Rusiye telükesizlik hadimleri tarafından Qırımda 2018 senesi mayıs 21-de yaqalandılar. Olarğa qarşı qabaatlavlarnı Bağçasaraydaki «Hizb ut-Tahrir işi»ne ilâve ettiler.
«Hizb ut-Tahrir» halqara siyasiy İslâm teşkilâtınıñ vekilleri öz vazifesini, bütün musulman devletleriniñ bir İslam hilâfeti içinde birleştirilmesinde köreler. Lâkin olar buña irişmek içün terroristik usullarınıñ qullanılmasını red ete ve Rusiyede aqsız olaraq taqip etilgenlerini aytalar. Rusiyeniñ Yuqarı mahkemesi 2003 senesinde «Hizb ut-Tahrir»ni yasaq etip, «terroristik» tanılğan 15 birleşmeniñ cedveline kirsetti.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca tevqif ve mahküm etilgen Qırım sakinleriniñ qorçalayıcıları, olar diniy alâmetke köre taqip etile, dep sayalar. Advokatlar, Rusiye uquqqoruyıcı organları tarafından bu iş boyunca taqip etilgenlerniñ çoqusı qırımtatar olğanını ve olarnen beraber İslâm dinini kütken ukrainler, ruslar, tacikler, azerbaycanlar ve diger etnik gruppalarğa ait Qırım sakinleriniñ taqip etilgenini qayd eteler. Halqara uquq işğal etilgen territoriyada işğal etken devletniñ qanunlarını işletmekni yasaq ete.
