Useinovnıñ evi Qırımdaki Rusiye akimiyetiniñ qararınen 2021 senesi noyabr ayında yıqıldı. Mahkeme qırımtatarsnıñ meskenini «ruhsetsiz qurucılıq» dep tanıdı. O vaqıttan berli areket veteranı mında eki yıl çadırda yaşadı, soñra vagonçıq qoydı. Öz toprağında mesken aqqını böyle qorçaladı. Rustem Useinov akimiyetniñ areketleri qanunsız olğanını tüşüne.
Bugün, martnıñ 20-nde, saba saat doquzda damartısına 15 adam keldi. Useinovnıñ aytqanına köre, olardan biri polis urbasında rayon inspektorı, tanığan FSB hadimi ve yerli memuriyet vekilleri edi. Soñkileri arasında Qapsihor köyüniñ memuriyet yolbaşçısı ve köy yerleşken Sudaq şeer şurasınıñ deputatlarından biri bar. Adiy urbada olğan başqa insanlarnı Useinov tanımadı. O, bugün saba olarnen bir işi olmadı, dep qayd etti.
«Olar [uquq qoruyıcılar – QA] adet üzre yapqan sarıp aluv olmadı. O, [akimiyet – QA] kelip, vagonçıq yanında turğanlar, başta dialog oldı: «Şeyleriñni al, vagonçıqnı alıp ketecekmiz». Eşyalarımnı alayım dep rica etkenler, dep aytmaq mümkün. Turıp qavğalaştıq. Neticede kranlı evakuator keldi, vagonçıqnı alıp ketti», – dep tarif etti Rustem Useinov.
O, şahsiy eşyaları anda qaldı, dep qoştı.
«Anda ilâclarım qaldı, er kün 10-ar ap alam. Bunı da olarğa qaldırdım, bir şey almadım. Eşyalarımnı alıp, vagonçıqnı alıp ketmelerine izin berse edi, areketlerim qanunsız sayılır edi, amma olarnıñ areketlerini qanuniy sayam demek olacaq edi. Arqadan bile baqmadım, ne tarafqa alıp ketkenlerini. Beş yıl evelsi evimni yıqqanda ev eşyalarını qayda alıp ketkenlerini bilmegenim kibi», – dep qoştı qırımtatar areketiniñ veteranı.
Bundan ğayrı, akimiyet ve uquq qoruyıcılar vagonçıq alınacağına dair bir vesiqa köstermedi ve qaldırmadı. Useinov bir buçuq-eki ay evelsi evge qaytıp, vagonçıq qapusında bir ilân kördi, dep ayttı. Anda vagonçıq «qanunsız tura ve alınmalı» dep aytılğan edi, dep qoştı esli-başlı qırımtatarı.
«Men telefon etip, mütehassısnen laf ettim. Yañı insan, vaziyetni añlamay. Men evim yıqılğan soñ bu vagonçıqta yaşayım, dep tarif etti. O, vaziyetni ögrenip tüşünecek dedi. O vaqıttan berli vaqıt keçti, ve bugün saba kelgenler», – dep ayttı Rustem Useinov.
Qırımtatarı qayda yaşaycağını bile: öz toprağında. Onıñ qayd etkenine köre, qurucılıq malzemeleri turğan bir qaç palleti qaldı. Useinov olarnı balqurt yuvaları ve yük maşinası yanında qoydı. Palletler üstüne turistik çadırdıq qoymağa planlaştıra.
«Şimdi tükânlarğa barıp, çadır qıdıracam ve anda yaşaycam. Ev yıqılğan soñ eki yıl çadırda yaşadım da. Amma o endi eski, olmaz», – dep qoştı o.
Qırımtatar areketiniñ veteranı ne içün damartıda yaşamağa qala sualine böyle cevap berdi:
«Birinciden, baracaq yerim yoq. Ekinciden, bu eski bir köy, ecdatlarımnıñ köyü. Köyümizniñ eki biñ yıldan ziyade tarihı bar. Mında qartbabalarım, qartqartbabalarım yaşağan edi. Eki biñ yılda o qadar nesil kelip ketti! Ve episi mında yaşadı. Şunıñ içün sual da olmaz. Mında qalacam».
2021 senesi Qapsihor köyünde (Sudaq) Rusiye akimiyeti qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Rustem Useinov mahkeme qararına itiraz bildirse de, onıñ evini yıqtı. Adam evi yıqılğanda yaramadı, qan basımı artqanı içün onı acele yardım ekimleri alıp ketti. Soñra Rusiye mahkemesi Useinovdan evi yıqılğanda masraf etilgen paranı talap etti.
Ukrayina Tış işler nazirligi ev yıqıluvını takbih etti. Ukrayina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi Qırımda insanlarğa qarşı «repressiyalarnı toqtatmağa» çağırdı. Useinovnıñ jurnalistlerge bildirgenine köre, Qapsihornı terk etmeycek ve «tuvğan toprağında yaşamaq aqqı oğrunda küreşmege» devam etecek.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d3454ggyqnys2v.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
