Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisovanıñ bildirgenine köre, Aluştadaki «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» mabüsi Lenur Halilovğa Rusiye mahkemesinde tuvğan qırımtatar tilinde laf etmege bermeyler.
«Ukrainalı siyasiy mabüs, qırımtatarı Lenur Halilovnıñ advokatı muracaat etti. Rostov-na-Donu Cenübiy okrugı arbiy mahkemesiniñ qadısı Lenur Halilovğa terciman vastasınen tuvğan qırımtatar tilinde hitap etmege, laf etmege ve fikrini bildirmege, şaatlıq etmege kene izin bermedi», – dep yazdı Denisova Facebook saifesinde.
Denisovanıñ aytqanına köre, mahkeme advokatnıñ Halilovğa terciman bermek muracaatını red etip, imayeniñ ricasını «özüni qoruycaq laflardan vazgeçüv» dep saydı.
«Rusiye qanunlarına köre, hususan Rusiye Federatsiyası Ceza-protsessual kodeksiniñ 47-nci maddesiniñ 4-ünci qısmınıñ 6-ncı noqtasına köre, qabaatlılar ana tilinde ya da bilgen tilde şaatlıq ete ve laf ete bile», – dep ayttı ombudsman.
Denisova, Rusiye mahkemelerinde ukrain ve qırımtatar qabaatlılarğa terciman berilmeme «sistematik ve kütleviy ola, bu ise Avropa insan aqlarını ve esas serbestliklerini qoruv şartnamesiniñ 6-ncı maddesine zıt kele», dep bildire.
Ukraina ombudsmanı Rusiye İnsan aqları vekâletlisi Tatyana Moskalkova, Yuqarı qadılar kollegiyası, baş prokuror ve Rusiyeniñ Cenübiy arbiy okrugınıñ mahkemesine muracaat etip, «Halilovnıñ aqlarını ğayrıdan tiklemege ve akimiyet tutqan diger Ukraina vatandaşlarınıñ protsessual aqlarına riayet etilmesini» talap etti, dep bildirdi.
Denisova, Rusiye akimiyetine aynı talapnen muntazam sürette muracaat ete, lâkin çoqusı allarda böyle talaplarğa cevap kelmey.
Mart ayında Rusiyedeki mahkeme «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» mabüslerini qırımtatar tilini qullanğanları içün oturışuvdan quvdı, dep haber etilgen edi.
2019 senesi iyünniñ 10-nda Aluşta, Qarasuvbazar ve Aqmescit rayonlarında keçirilgen tintüvlerden soñ 8 kişi tutuldı: Ruslan Nagayev, Eldar Kantimirov, Ruslan Mesutov, Lenur Halilov, Riza Ömerov, Enver Ömerov, Ayder Cepparov ve Eskender Suleymanov.
Rusiye FSBsi, tahqiqat tedbirleri 205.5 maddesine istinaden (terror teşkilâtını quruv ya da anda iştirak etüv) açılğan cinaiy dava çerçivesinde keçirile ve «Hizb ut-Tahrir» diniy teşkilâtınen bağlı, dep bildirdi.
Rusiyedeki mahkeme 2021 senesi yanvarniñ 12-nde dava mabüslerini sert rejimli koloniyada qalmasına üküm etti. Ayder Cepparov 17 yılğa üküm etildi. O, qabaatını tanımadı.
Qırımdaki «Hizb ut-Tahrir davaları»
«Hizb ut-Tahrir davası» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
