BMT İnsan aqları Nezaret etüv missiyasınıñ Ukrainadaki reisi Matilda Bogner, Ukraina akimiyeti 2020-nci yılnıñ sentâbr ayından itibaren memleketteki insan aqları vaziyetini yahşılaştırmaq içün tevsiyelerniñ 12 faizini tam şekilde yerine ketirdi, öz-özüni ilân etken «DNR» ve «LNR» 3 faizini, Rusiye ise işğal etilgen Qırımda «tam şekilde iç birisini yerine ketirmedi», dep bildirdi.
Bunı о, martnıñ 11-nde Kyivde BMT Nezaret etüv missiyasınıñ Ukraina ile bağlı maruzasınıñ taqdim etilüvi vaqtında haber etti.
«2020 senesi sentâbr ayında qıymetlendirmemizden soñra Ukraina ükümetiniñ Ukraina ile bağlı keçken devriy ve mevzuiy maruzalarda taqdim etilgen tevsiyelerniñ 57-den 12 faizini yerine ketirdi. 31 faizi yerine ketirilmegen. Bu ilerilev ümüt bere. Öz-özüni ilân etken cumhuriyetler tam şekilde 3 faizni ve qısmen 19 faizni yerine ketirdiler. Daa 78 faizi yerine ketirilmegen. Rusiye ise işğal etilgen Qırımda tam şekilde iç bir tevsiyeni yerine ketirmedi ve qısmen 3 faizini yerine ketirdi. Yani, tevsiyelerniñ 97 faizi yerine ketirilmegen», – dep qayd etti o.
Rusiye tarafı BMT temsilcisiniñ maruzasına daa cevap bermedi.
Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy vekili Anton Korınevıç BM Ukraina sistemasınıñ koordinatorı Osnat Lubrani ve BM insan aqları monitoring missiyasınıñ reisi Matilda Bogner ile işğal altındaki Qırımda insan aqlarınıñ bozuluvını ve COVID-19 pandemiyasınen bağlı gumanitar buhrannı muzakere etti.
Ukraina Yuqarı Radası halqara institutlarğa muracaat etip, Qırımnıñ Rusiye taarfından işğal etilmesini ve yarımadada insan aqlarınıñ bozuluvını takbih etmege çağırdılar.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
2014 senesiniñ başında Qırım Rusiye tarafından ilhaq etilgen soñ Ukrainanıñ qıtadaki qısmı ile yarımada arasında şeklen memuriy, lâkin kerçekte aqiqiy olğan sıñır keçti. Herson vilâyetinde Qırım ile memuriy sıñırda üç kiriş/çıqış kontrol noqtası çalışa – «Kalançak», «Çonğar» ve «Çaplınka».
