Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov Qırım ve Donbasta Rusiyeniñ arbiy istilâsı ve insan aqları bozuvları aqqında daa bir kere hatırlattı. O, Ukraina vatandaşlarına qarşı qanunsız areketlerde qabaatlı olğan er kesni cezalandırmağa çağırdı. Bu aqta Çubarov İnsan aqları kününde ayttı.
Onıñ aytqanına köre, Rusiye yapqan areketlerinen dünya global telükesizlik sistemasınıñ esaslarını boza, Qırımda ise insan aqları ve serbestliginiñ ciddiy bozuvları qayd etile.
«Vaqtınca işğal etilgen Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar şeerinde farqlı fikirlerni ve işğalge qarşı tirenüvni bastırmaq içün yapılğan qanunsız ve cinaiy areketler, hususan Qırımtatar Milliy Meclisi ve yerli qırımtatar temsiliy organlarınıñ azaları, cemaat faalleri, aq qorçalayıcılar, jurnalist, advokatlarnı taqip etüv, BM, OSCE, Arvopa Şurası kibi halqara teşkilâtlar tarafından toqtatılmalı», – dep yazdı Çubarov.
Meclis reisi Rusiye reberleriniñ gumanitar uquq bozulğanı içün cinaiy mesüliyetke çekilmesini talap ete.
İnsan aqları künü 1950 senesinden berli BM Baş Assambleyasınıñ teklifinen er yıl dekabrniñ 10-nda qayd etile. 1948 senesi bu künü BM Baş Assambleyası Umumiy insan aqları beyannamesini qabul etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
