Ukraina Yuqarı Radasındaki «Ğolos» («Ses») deputat fraktsiyası işğal etilgen Qırım ve Donbasnı qaytaruv planını azırladı. Bu aqta fraktsiya reisiniñ muavini Yaroslav Jeleznâk haber ete.
«Münhendeki konferentsiyada Ukraina qabul etmeycek çoq çirkin laflar oldı. Amma bizni daa çoq şimdi, ne yazıq ki, akimiyet vekilleri qayd etken şeyler raatsızlay. Bu em işğalci devlet ile serbest ticaret alanınıñ kirsetilüvi, em işğal etilgen Qırımğa suv berilüvi, em işğal etilgen topraqlarnıñ aydutlarnen beraber devriyeciligi, em Anayasağa baqmadan, Ukraina qaytmasa bile, keçirilmesi mümkün olğan saylavlar, em de ateş tolusınen toqtatılmayıp, ordularnıñ çekilmesi. Bu qabul etilemez ve devlet içün telükeli ola, dep tüşünemiz», – dep tüşüne Jeleznâk.
Onıñ aytqanına köre, şu sebepten «Ğolos» fraktsiyası «işğal etilgen Qırım ve Donbas topraqlarını qaytaruv planını azırladı».
«Onı eñ yaqın vaqıtta taqdim etecekmiz. Planımıznı muzakere etmek ve beraber qarar almaq içün er kesni davet etemiz, çünki bu tek siyasiy mesele degil – bu memleketimizniñ telükesizlik meselesidir», – dedi Jeleznâk.
Daa evel «Halq hızmetçisi» fraktsiyasınıñ reisi David Arahamiya «Prâmıy» ukrain telekanalınıñ yayınında Donbastan askerler ketsin dep, işğal etilgen Qırımğa suv berir edi, dep ayttı.
Arahamiya işğal etilgen Qırımğa suv berilmesi aqqında aytıp, bu onıñ «Halq hızmetçisiniñ» reisi olaraq degil, şahsiy fikri olğanını qayd etti.
Onıñ fikrini Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov tenqit etti. O, Qırımğa qarşılıq Donbas vaziyetiniñ çezilmesi qabul etilemez, dep ayta.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı İrına Geraşçenko («Avropa birdemligi» fraktsiyası») Qırım işğaliniñ altıncı yılı arfesinde Dnipro suvınıñ yarımadağa berilüvini ğayrıdan tiklev lafları «çirkin oldı» ve yarımadanıñ işğalden qurtarıluvını uzaqlaştıra, dep tüşüne.
Ukraina prezidenti Ofisiniñ yañı yolbaşçısı Andriy Yermak, işğal etilgen Qırımnı suvnen teminlev meselesini Rusiye prezidenti memuriyetiniñ yolbaşçı muavini Dmitriy Kozak ile muzakere etmedi, dep işandıra.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
