Bağçasaraydaki ekinci «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» mabüsleri iyünniñ 8-nde mahkeme oturışuvı vaqtında narazılıq aktsiyasını keçirdi. Video konferentsiya bağı vaqtında mabüsler maska taqıp, tutulğan şaraitlerge qarşı narazılıq bildirerek qadınıñ suallerine cevap bermedi. Mabüslerden biri Server Mustafayevniñ bildirgenine köre, «olarnı ayırımğa oğratıp, adaletke olğan soñki ümütlerini yoq eteler».
Neticede bu Rusiyeniñ Moskva vilâyetindeki Vlasiha şeeriniñ İstinaf arbiy mahkemesine Bağçasaraydaki ekinci «Hizb ut-Tahrir davası» mabüsleriniñ sıñırlav tedbiriniñ uzatılmasına qarşı berilgen istinaf şikâyetlerini red etmesine keder etmedi. İyünniñ 22-nde şu mahkemede Yaltadaki «Hizb ut-Tahrir davası» mabüsleriniñ ükümlerine qarşı berilgen istinaf şikâyetleri baqılacaq. İyünniñ 10-nda terror teşkilâtında iştirak etkeninde qabaatlanğan musulmanlarnıñ Aluşta ve Qarasuvbazarda tutulmasına bir yıl tola. «Memorial» Rusiye aq qorçalayıcı cemiyeti Qırımdaki «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» bütün mabüslerini siyasiy mabüs dep tanıdı. Qırımlılarnıñ Rusiye mahkemelerinde köstergen narazılıqları ve tutulğan şaraitleri aqqında Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yayınında aytıldı.
Qırımlı advokat Lilâ Gemeci Moskva mahkemesiniñ iyünniñ 5-nde müvekkilerine qarşı yapqan dayanılmaycaq şaraitler ve olarnıñ narazılıqları aqqında Qırım.Aqiqatqa tarif etti.
– İstinaf şikâyetleri ilk sefer cuma künü baqıldı. Bu kün SİZOda koronavirus qırğınlığı sebebinden sanitar dep ilân etilgen, mabüsler ne mahkemege, ne de tahqiqat tedbirlerine çıqarılmay. Oturışuv izolâtordan video konferentsiyası vastasınen keçirildi. Bu maqsadnen pek kiçik yer berildi, üç metr kârelik, ne penceresi bar, ne avalandırıluvı, Bağçasaraydaki ekinci davanıñ sekiz mabüsi bar. Başta odada üç kişi bar edi, amma mahkemede iştirak etmek içün balalar yerlerini deñiştirmege mecbur edi: birisi ayattan kire, ekincisi çıqa edi. Böyle etip mahkeme esnasında üzlüksiz iştirak printsipine riayet etilmedi. Başqa künge qaldırmağa rica ettik, amma bunıñ yerine mahkeme hadimleri sekiz kişiniñ birden bu odağa kirmesinde israr etti.
Lilâ Gemeciniñ aytqanına köre, neticede oturışuv saba ondan aqşam onğace devam etti, ve bu mabüslerniñ alına tesir etti.
– Bu odağa ava kirmegeni içün Server Mustafayev ve Marlen Asanovnıñ qan basımı köterildi, mahkeme oturışuvında tolusınen iştirak etip olamadılar. Feldşer eki kere keldi, amma iştirak etip olamaycaqlarını aytmaq içün bir sebep tapmadı. Neticede oturışuv öyle de bitirilmedi, çünki mahkeme imaye tarafını diñlep olamadı. Bazarertesi künü oturışuv aynı şaraitlerde devam etti, amma mabüslerni video konferentsiya bağı içün kelişken oda olğan Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesine alıp ketmege imkân bar edi. Bu olarğa qarşı işkencede iştirak etmekten vazgeçmeleri içün sebep oldı: mahkeme suallerine cevap bermediler, munaqaşalarda iştirak etmediler. Neticede apiste tutuv müddeti uzatıldı.
Lilâ Gemeci qayd etkenine köre, mabüslerniñ narazılıqları mahkeme oturışuvınıñ protokollarında qayd etile, lâkin nevbetteki qurulışlar olarğa qulaq asmay.
Qarasuvbazardaki «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» mabüsi Enver Ömerovnıñ qızı Fatma İsmailova, Rusiye quvetçileri babasınıñ sağlıq vaziyetine baqmayıp, onıñ içün işkence şaraitler yapa, dep şikâyet ete.
– Aprelniñ soñunda onı Aqmescit SİZOsından çıqarıp, Rostov-na-Donuğa alıp ketkenler. Sır degil ki, uzaq yol mabüsler içün qıyın ola. Yol şaraitleri pek sert: yol boyunca qıyış otura, eşyalarınıñ üstünde oturalar, ve yol boyunca tek bir duraq yapıla. Babam 59 yaşında, bir sıra hastalığı bar, tibbiy yardımğa muhtac, izolâtor reberliklerinden bunı talap etip olamaymız. Rostov SİZOsında babam bir qaç kün mahsus bloknıñ kamerasında keçirdi, soñra onı kartserge yollağanlar – anda mayısnıñ 12-nden 28-ne qadar yattı. Kartserniñ divarları ve yerleri dımlı, anda aş ve urba almağa olmay. Babamnıñ advokatqa aytqanına köre, suvuq yerge namazlıq üstüne yata edi. Kartserden soñ buğumları pek ağırıp başladı, yani hastalıq ağırlaştı.
Fatma İsmailova, Rusiye quvetçileri Enver Ömerovnı tutqanda da sağlığına emiyet bermedi, dep hatırlay.
– Aqayımnıñ mahkemesine kirmek içün babamnen Rostov-na-Donuğa ketkende Keriç köpründe yol patrul hızmeti maşinamıznı toqtattı. Bir saat vesiqalarımıznı teşkerdiler, soñra cep telefonlarımız hırsızlanmadımı dep, teşkermege istediler. Üç saattan soñ adiy urbada insanlar keldi – vesiqaları yoq edi, özüni tanıtmadılar bile. Biri dedi ki: «Sergey Sergeyeviç olam» – ve babamnı bir şey añlamaq içün acele almaq kerek, dep ayttı. Telüke bar edi, babamnıñ alı tez fenalaştı, amma onı tibbiy yardım köstermeyip almağa istediler. Kene yahşı, «acele yardım» tez keldi, tibbiyet hadimi babamnı hastahanege alıp ketmege istedi, amma izin bermediler. Neticede kimligi belli olmağan insanlar babamnı tez-tez belli olmağan tarafqa alıp ketti, qaidelerni bozğanlar. FSB olğanı añlaşıldı.
O künü Rusiye quvetçileri Qarasuvbazarda tintüvden soñ Fatma İsmailovanıñ qardaşı Riza Ömerovnı da tuttı. Aqayı Rustem İsmailov diger «Hizb ut-Tahrir davası» boyunca alâ daa Rusiye koloniyasında tutula.
«Memorial» aq qorçalayıcı merkeziniñ keñeş azası Sergey Davidis Rusiye quvetçileri qırımlı musulmanlarnı terror maddelerine köre taqip etkende nege esaslanğanını hatırlata.
Em Rusiye Federatsiyasında, em Qırımda onlarnen davanı tedqiq ettik, ve iç birisinde silâ, patlayıcı madde, terror faaliyeti planı, zorbalıq areket muzakereleri yoqSergey Davidis
– Malüm ki, «Hizb ut-Tahrir» – özüni siyasiy firqa dep adlandırğan halqara diniy-siyasiy teşkilâttır. Onıñ maqsadı dünya halifeligini qurmaqtır, amma bunı barışıq yollarnen yapacaq ola – insanlarnı inandırıp. İnsanlar başqalarını maqsadına irişmek içün zorbalıq qullanmalarına zorlamasa, istegenini yapmaq aqları bar. «Hizb ut-Tahrir davalarınıñ» mabüslerini barışıq faaliyetinde qabaatlaylar. Em Rusiye Federatsiyasında, em Qırımda onlarnen davanı tedqiq ettik, ve iç birisinde silâ, patlayıcı madde, terror faaliyeti planı, zorbalıq areket muzakereleri yoq. Çoqusı allarda diniy faaliyet bar – çay içip iman meseleleriniñ muzakere etilüvi, futbol oyunları, malümat tarqatuvı.
Sergey Davidisniñ fikirince, Rusiye Yuqarı mahkemesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını sebepsiz terror teşkilâtı dep tanıdı.
Rusiye quvetçileri «Hizb ut-Tahrir» azalarını taqip etip, terror ile semereli küreşni köstereSergey Davidis
– 2003 senesiniñ mahkeme qararında bu teşkilâtnıñ terror faaliyetini isbatlaycaq bir söz yoq. İnsanlar apiske tüşmege istemey ve uquq qoruyıcı organlarnıñ diqqatını celp etmemege tırışa. Amma yañı iştirakçilerni davet etip, camilerde subet keçirgenleri içün quvetçiler öz hadimlerini aralarına kirsete ve ses ve video qaydlarını yapa. Tahqiqat olarnı alıp, quvana-quvana mahkemege kete ve daa bir «terror bölügi» tapıldı, dep esabat bere. Bütün devletlerniñ islâm terrorizmi ile küreş vazifesi bar, amma Rusiye sistemasınıñ semeresizligi ve bürokratik tarzı çoqusı allarda kerçek terakt telükesi ile küreşmek yerine tapması qolay olğanlarnı taqip etmesiniñ sebebi ola. Rusiye quvetçileri «Hizb ut-Tahrir» azalarını taqip etip, terror ile semereli küreşni köstere.
Sergey Davidisniñ malümatına köre, Rusiye mahkemelerinde «Hizb ut-Tahrir» bölüklerini qurmasında qabaatlav 24 yılğa qadar apis cezası berilmesine yol aça bile. Qırımlılarnıñ taqip etilüvinde aq qorçalayıcı insan aqlarınıñ qoşma bozuluvlarını köre.
– Ukrainada «Hizb ut-Tahrir» faaliyeti yasaqlanmağan. Böylece, Rusiye musulmanlarınıñ taqip etilüvinde olğan din kütme ve diniy birleşmelerde iştirak etüv serbestligi aqqınıñ bozuluvına halqara uquq normalarınıñ bozuluvı da qoşula. Añlaşıla ki, Qırımda etnik sebepli taqip bar ve qırımtatar halqınıñ vatandaş birdemligini kösterüv bastırıla.
Sergey Davidis, Qırımdaki «Hizb ut-Tahrir davaları» mabüsleriniñ Avropa insan aqları mahkemesine muracaat etmeleri taqdirde şikâyetleri qanaatlendirile bile, dep hulâsa çıqara.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
Sergey Mokruşin, Qırım.Aqiqat alıp barıcısı
