«Qarağa beyaz deyler»: Edem Bekirovnıñ imayesi ve «ukrain diversantları davası»

FSB, Novooleksiyıvkalı qırımtatar faali Edem Bekirovnı silânı qanunsız qullanuvında ve patlayıcı maddelerni qanunsız berüv, satuv, saqlav ve taşuvında resmiy şekilde qabaatladı. Dekabrniñ 12-nde Bekirov işğal etilgen Qırımnıñ kirişinde tutuldı, Aqmescitke ketirildi, soñra da Rusiye mahkemesiniñ qararınen SİZOğa (cezalav izolâtorına) avuştırıldı. Soy-sopları dey ki, 57 yaşında saqat Qırımğa anasını ziyaret etmege ketken edi.

Rusiye tahqiqatı Edem Bekirovnı Qırımda davanıñ gizli şaatı olğan taksicige 12 kilogramm trotil ve aman-aman eki yüz patron ile torbanı saqlamaq ricasınen bergeninde qabaatlay. «Agora» halqara aq qorçalayıcı gruppasınıñ advokatı Aleksey Ladin bu imkânsız bir şey, dep ayta.

– Onıñ sağlıq vaziyetinde o, 14 kilogrammlıq çantanı degil, 2-3 kilogramm bile köterip olamay, bunı ekimler yasaqladı. 2018 senesi mayısta o, yürek adalesinden ameliyat oldı, ekimler oña öksürmege bile yasaq etken edi. O, bu torbanı berip olamaz edi. Mence, FSB hadimleri bu gizli şaatnı sorğuğa çekkende Edem Bekirovnıñ sağlıq vaziyetinden haberdar degil edi. Bundan da ğayrı, müşterim mayısta Qırımğa soy-soplarına kelgende qayda ve kimnen olğanını añlattı, aman-aman er adımını, er saatını. Onıñ eki cep telefonı bar edi, yani bulunğan yerini ögrenmek mümkün. O, FSBniñ malümatına köre, patron ve patlayıcı maddeler berilgen adreste iç yoq edi.

Aleksey Ladinniñ qayd etkenine köre, dekabrniñ 26-na imayeniñ muracaatı ile Edem Bekirovnıñ qızı Eleonoranıñ sorğusı belgilendi, faqat bulunğan yerini teşkerüv qararı daa yoq.

– Kene yahşı, SİZOda Edem Bekirovğa ilâclar berildi, bu olmasa edi, o, can berir edi. Künde oña 16 farqlı ilâc kerek, er kün melem ile sarğılav yapılmalı. Şimdi özüne tibbiy yardım köstere, amma bu yeterli degildir. İmaye, Edem Bekirovnıñ tahqiqat izolâtorında tutulması imkânsız olğanını isbatlamaq içün mütehassıslarnı davet etmek ve teşkerüv keçirmek içün bütün vastalarnı qullana. Añlağanıma köre, onıñ hastalıqları SİZOda tutulmasına mania olğanlar cedvelinde bar. Bir netice olmasa, eñ yaqın vaqıtta Avropa insan aqları mahkemesine muracaat etecekmiz.

Aleksey Ladinniñ tahmin etkenine köre, Bekirovnıñ tutıp alınması Qırım işğalinen bağlı fikirleri ve onı Ukraina toprağı saymağa devam etkeninen bağlıdır.

Edem Bekirovnıñ ömür arqadaşı Gülnara Bekirova onı Qırımda ne içün tutqanlar eki aftadan berli añlap olamay.

– Olmaycaq şey, iç bir vaqıt böyle bir şeyge alâqamız yoq edi – ne Sovetler Birligi, ne Ukraina bizge iç bir vaqıt iddiada bulunmağan edi. 37 yıldan berli beraber yaşaymız, o, namuslı, işkir adam, agronom. Onıñ faaliyeti qırımtatar halqınıñ zorbalıqsız küreşi çerçivesinde edi. Edem aqsaqallar şurasınıñ azası edi, qasabada qırımtatar halqını cedvelge aluvda, bayram ve mitinglerde iştirak etken edi. On üç kün keçti, men er şeyni tüşündim, bir sebep yoq, tek Ukraina ve qırımtatar halqına olğan munasebetimizge (Rusiye uquq qoruyıcıları – QA) ilişmeleri mümkün. Men bunı tek böyle körem. Amma bugün eñ müim mesele – onıñ sağlığıdır. Zeyerlenüv olsa, ayağı tiz üstü kesilecek. Oña endi 12 kesüv yapıldı. Edemniñ ayaqlarınıñ aşağı paraparezi ve şeker hastalığı bar.

Gülnara Bekirova qayd ete ki, bugün qorantası ve imayesi mabüsni tibbiy blokqa avuştırmağa talap ete.

Ukraina Helsinki insan aqları birligi Aleksandr Pavliçenkonıñ bildirgenine köre, Rusiye adalet sistemasında bunıñ kibi taqipniñ qurbanlarını uquq ceetinden qorçalamağa imkânsızdır.

– Sovetler Birligi vaqtında olğanı kibi, duşman sıfatı yaratıla, onı er daim saqlap qalmaq kerek. Kerçek bir şey olmasa, olarnı uydurmağa başlaylar. Mında insan yañlış yerde ve yañlış vaqıtta ola, belli alâmetlerge uya, qırımtatar halqınıñ vekili cinayetçi olğanını isbatlağan sımarlanğan işniñ nişanı ola. Edem Bekirovnıñ davasında qorqutuv ve şantaj alâmeti bar. Onıñ Qırımda bir işareti ola bile, amma bütün halqnı şantaj alâmeti mevcut. Aqiqiy bir tahqiqat yoq, bu insanlarnıñ qabaatsız olğanını uquq ceetinden isbatlamağa imkânsız ola, çünki qarağa beyaz deyler. Rusiye beñzep ketken Şimaliy Koreyanıñ uquq aletlerini qullanmaq kibi.

Aqyarda ise «ukrain diversantları davasınıñ» mabüsleri Vladimir Dudka ve Aleksey Bessarabov operativ-qıdıruv tedbirleri keçirilgende tahqiqat sahtelendi, dep bildirdiler. Bu aqta advokat Sergey Legostov haber etti. Dudka, Bessarabov ve «Nomos» Qırım analitik merkezindeki zenaatdaşları Dmitriy Ştıblikov 2016 senesi noyabr ayında Qırımda Ukraina istihbaratınıñ istegi ile diversiya azırlağanlarında qabaatlandı. Dekabrniñ 25-nde bu davanıñ daa bir mahkemesi olacaq.

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)

Aleksandr Golubov, Qırım.Aqiqat Radiosınıñ alıp barıcısı