Qırımtatarlarğa kene de Aqmescitniñ merkezinde toplaşmağa yasaq ettiler

Emir Dostim

Aqmescit – Cumhuriyetniñ «akimiyeti» qırımtatarlar içün müim olğan munasebetler ile Aqmescitniñ merkezinde toplaşmağa yasaq ete. Qırım paytahtınıñ yolbaşçılığı Mecliske qırımtatar bayrağı künü tantanalı tedbirlerni keçirmege ruhset bermedi. Qırımtatarlarnıñ temsiliy organı bu qarar boyunca mahkemege şikâyet etmege isteyler, em de kütleviy-medeniy tedbirlerni merkezde keçireceklerine ep bir işanalar.


Qırımtatarlarnıñ bayrağı – sarı-mavılı tüsteki ketendir, onıñ töpede sol köşesinde tamğası bar (Qıırımda üküm etken Geraylar sülâlesiniñ timsali). Mavı tüs – türkiy halqlarğa has olıp, serbestlik ve kökni numayış ete. Birinci kere, bu bayraqnıñ şekili Qurultay tarafından 1917 senesi, Rusiyede fevral inqilâbından soñ, qabul etilgen edi. 1991 senesi iyün 30 künü ğayrıdan toplanğan Qurultay kene de bayraqnı tasdiqladı. 2010 senesi iyün 26 kününden başlap, qırımtatarlar bayraq kününi qayd eteler.

Evelden bayraq künü munasebetinen ötkerilgen tedbirlerni Aqmescitniñ merkezi: Lenin meydanı ya da Trenöv bağçasında teşkil ete ediler. Bu sene olarnı keçirmege yasaqladılar. Tedbir teşkilâtçılarından biri, Meclis kâtibiyetiniñ reberi Dilâver Akiyev bildirgeni kibi, iyün 11 künü qırımtatarlarnıñ temsiliy organı tarafından Aqmescitniñ şeer şurasına bildirüv yollanıldı. Bildirmede, bayramnı Trenöv bağçasında keçirmek niyetleri beyan etildi. Amma, iyün 17-nde şeer yolbaşçıları mezkür bağçada bayramnı keçirmege ruhset bermediler.

«Akimiyet öz qararını böyle añlattı, Trenöv bağçasında bir çoq attraktsion, çeşit yarış ve sergiler ötkerile, onda yüzlernen balalar raatlana, onıñ içün bayraq kününiñ keçirilüvi tertip – nizamnı bozıp, diger vatandaşlarnıñ aqların boza bile», - dep bildirdi Dilâver Akiyev.

Trenöv bağçası yerine akimiyet Gurzuf soqağındaki «Salğır» bağçasını teklif ettiler. Amma, Dilâver Akiyevniñ bildirgenine köre, bu bağça kelişmey, çünki anda yürgen naqliye vastalarnıñ sayısı sıñırlıdır. «Kütleviy tedbirler aqqında qanun maddelerinde qayd etilgeni kibi, akimiyet bu soy tedbirler içün yerni saylasa, naqliye vastaları ile temin etmeli», - dep qayd etti Meclis Kâtibiyetiniñ reberi.

Eki yüzlülük

Şeer şurasınıñ qararı Meclisni qozğattı. Meclis azalarnıñ fikirince, akimiyet qırımtatarlarğa nisbeten aynecelik yapa. «Keçenlerde, Lenin meydanında Aqmescitniñ künü qayd etildi (iyün 6 künü – müel.), Trenöv bağçasında ise, Rusiye künü ötkerildi (iyün 12 künü – müel.). Çeşit yarışlar, sergi, tedbirler teşkil etildi. Endi ise, biz yarışlarnı keçirmege isteymiz, amma bizge ruhset bermeyler, biz milliy-ameliy sanatnıñ nümünelerini numayış etmege niyetlendik, bunı red eteler. Biz, qırımtatarlarğa nisbeten aynecilik yapalar», - şikâyet etti Dilâver Akiyev.

Meclis Kâtibiyetiniñ reberi bildirgenine köre, Meclis, bayraq kününi Lenin meydanında keçirmek içün bildirmeni azırladı. Teşkilâtçılar, bu sefer şeer yolbaşçıları yoq demezler, dep işanalar. Meriyanıñ birinci qararına ise, Meclis mahkemede şikâyet etmege istey.

«Toplaşuv, miting, numayış ve ya piket aqqında qanunda, şu cümleden bizim kütleviy tedbirimiz de, ne zaman yasaq etilmege mümkün olğanı bildirile. İşte, tedbir keçecek yer havflı istisal işhaneleri, demir yol, yer mayı ya da gaz borularına yaqın olsa ruhset berilmey. Em de, prezident, mahkeme, apishanelerniñ yanında olsa, yasaqlana. Başqa bir şey deñilmey. Trenöv bağçası da bunıñnen bağlı degil», – qayd etti Akiyev.

Şeer yolbaşçılarnıñ Meclisniñ mahkemege muracaa etmege niyetine dair munasebeti daa belli degil.

Hatırlatamız, mayıs 18 künü arfesinde cumhuriyet «akimiyeti» qırımtatarlarğa Lenin meydanında sürgünlikniñ 70 yıllığına bağışlanğan matem mitingini ötkermege yasaq etti. Qırımnıñ öz başına tayin etilgen baş naziri Sergey Aksönovnıñ «emiri» ile iyunniñ 6-na qadar yarımadada kütleviy tedbirler keçirilmemek kerek edi. Neticede, qırımtatarlar Aqmescitniñ çet yeri – Akmeçet qasabasında toplaşmağa mecbur oldılar.