Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Qırımlılarnıñ mektüpleri: Cuma Cami propagandanıñ «eline» tüşti


Aqmescitteki Cuma Cami qurucılığı. 2019 senesi dekar ayı
Aqmescitteki Cuma Cami qurucılığı. 2019 senesi dekar ayı

Qırımdaki Rusiye akimiyeti qomşu Rusiyede olğan siyasetni kerçekleştire – er saada propaganda körüne. Bu insafsız propagandada olar er şeyni unuttı – Aqmescitteki Cuma Cami qurucılığını bile Rusiye propagandasına çevirdiler.

Rusiye akimiyeti yañı Cuma Camini 2019 senesi aprelniñ 21-nde – Rusiye prezidentiniñ sürgün etilgen Qırım halqlarınıñ reabilitatsiyasına dair buyruqnı imzalağanınıñ beşinci yılında – açmağa planlaştırğan edi. Şimdi ise Aqmescitteki Cuma Cami qurucılığı 2020 senesi iyün ayında bitecek, dep bildirile, amma tam künni aytmağa imkân bermegen bir sıra sebep bar, dep ayttı Qırım musulmanları müftisiniñ muavini Ayder İsmailov TASS haber agentligine.

Cuma Cami açılışınıñ başqa vaqıtqa qaldırıluvı tek sozulğan tamir işlerinen bağlı degil, dep tüşünem. Daa ciddiy sebep çetel musafirleriniñ iştiraki ile büyük açılışqa azır olmağanları ola bile.

Vladimir Putin, 2019 senesi aprelniñ 25-nde Rusiye Tış işler nazirligine Aqmescitteki Cuma Cami açılışınıñ merasiminde iştirak etmesi içün Türkiye prezidenti Recep Tayyip Erdoğannıñ Qırım ziyaretiniñ formatını tüşünmege vazife bergen edi. Rusiye prezidenti Qırımğa kelgende Erdoğannı bu merasimge davet etken edi. Türkiye prezidenti bunıñnen bağlı açıq bir izaat daa bermedi. Musulman memleketleriniñ diger liderleri ve meşur erbapları da kelecegini tasdıqlamağandır.

Ruslan Balbek
Ruslan Balbek

Amma rusiyeliler bu meselede bazı muvafaqiyetlerge kene de irişti. Yaqında Rusiye Devlet dumasınıñ Qırım deputatı Ruslan Balbek resmiy Rusiye eyyeti erkânında Türkiyeni ziyaret etip, Türkiye tarafınen körüşti ve Cuma Cami açılışında iştirak etüv meselesini laf etti. Balbek, mezkür muzakerelerden memnün qalğanını bildirdi.

Balbek, Cuma Caminiñ büyük açılışı Rusiye propagandasınıñ Qırımnıñ «Rusiye» statusını halqara seviyede tanıtuv işinde strategik adım olğanını gizlemey

«Türkiye, Qırımdaki Cuma Cami açılışına azırlıq köre. Bu mesele keniş temsilcilik ceetinden laf etildi, bugünde-bugün böyle trend bar ve Türkiyeniñ tış siyasiy kursı da öyle. Tek parlament vekilleri degil – akimiyet organları, vatandaş cemiyetiniñ vekilleri, faal ve Türkiye alimleri Cuma Cami açılışı kibi parlaq müim vaqiada iştirak etmege isteyler. Eminim, bu tek Qırım ve Rusiyede büyük vaqia olmaycaq, halqara seviyege de çıqacaq. Şunıñ içün bayram halqara seviyeli olacaq, qırımtatarlar, musulmanlar Cuma Cami açılışında pek büyük musafirlerni öz evinde ananeviy islâmda qarşılamağa azırlansın ister edim. Pek yahşı şarq lafı bar: «it yürer – kervan keter». Bizge qarşı ne qadar çoq ses, yayğara, konvulsiya eşitsek – er şeyge irişkenimizniñ delilidir. İleri areket etemiz», – dep ayttı Balbek «Millet» Rusiyege qoltutqan qırımlı telekanalına.

Özüni Rusiye tarafdarı qırımtatarlarınıñ lideri olaraq sayğan Balbek, Cuma Caminiñ büyük açılışı Rusiye propagandasınıñ Qırımnıñ «Rusiye» statusını halqara seviyede tanıtuv işinde strategik adım olğanını gizlemey.

«Rusiye ve Ğarp añlaşsa, bu ise, belki, yañı dünya baqış standartlarınıñ temeli, telükesizlik, dünya nizamı meseleleri qoyulacaq, II Yalta konferentsiyasınıñ neticesi olur… Kimse Qırımnıñ Rusiye statusını artıq laf etmeycek», – dep qayd etti Balbek.

Ahtem Çiygos
Ahtem Çiygos

Moskvanıñ bu planlarına Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini, eski siyasiy mabüs Ahtem Çiygoz razı degil.

Qırımtatar halqınıñ azatlıq, Vatan oğrunda küreşini kimse iç bir vaqıt bastırıp olamağan edi
Ahtem Çiygoz

«Qırımtatarlarnıñ destegi aqqında Rusiye propagandasınıñ yönelişlerinden biri lafta «müfti» ve etrafındaki insanlar ola. Şunıñ içün bu tedbirni diniy taraftan qullanalar, em de semetdeşlerimiz «terrorizmde» qabaatlanıp taqip etilgende ve apiske alınğanda. Ukraina cemiyeti, halqara toplulıq ve işğalde bulunğan qırımtatar halqına tesir etüv «kârı» ve «piar» aqqında aytsaq, Rusiye beklegen netice olmaycaq. Qırımtatar halqınıñ azatlıq, Vatan oğrunda küreşini kimse iç bir vaqıt bastırıp olamağan edi», – dep bildirdi bu meseledeki fikrini Ahtem Çiygoz.

Halq sözü bar: eyilik yapacaq olsañ, sessiz yap. Cuma Cami meselesinde Rusiye akimiyeti propagandasız çalışsa edi, belki, qırımtatarlar da buña başqaca yanaşır edi. Şimdilik ise bir çoq tanışımnıñ canı ağıra. Aqmescitte büyük Cuma Caminiñ qurucılığı Qırım musulmanlarınıñ büyük ve aydın arzusı olğan edi, amma Rusiye propagandası bu arzunı da bozdı…

Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)

«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

XS
SM
MD
LG