Pavel Kazarin
Avgust ayından başlap, Rusiye çift vatandaşlıqnı ve diger memleketlerde yaşayış ruhsetini gizlegenlerni cezalap başlaycaq. Bu vesiqalar mevcut olğan er kim eki ay içinde Federal Migratsion Hızmetine haber etmeli. Qırımlılarğa bu işke bir buçuq yıllıq müddet berile – bu vaqıt içinde er şeyni tertipke ketirmeli. İşte, cevaplar erine daa ziyade sualler arta.
Ne sebepten? Soñki yigirmi üç yıl devamında Rusiye pasportlarınıñ dağıtuvı tesir etüvniñ bir usulı oldı. Pasportlarnı Cenübiy Оsetiya, Abhaziya, Pridnestrovye, Qırım sakinleri aldılar. Moskva menfaatlarında bulunğan territoriyalar, ilk evelâ Rusiye vesiqalarinen temin etile edi – bunıñ ile Kremlniñ tesiri altında bulunğan topraqlarda adliyeviy temel qoyüldı. İç bir kimse ne qadar vesiqa berilgenini tekmil bilmey. Añlaşılğanına köre, bunı Moskva da bilmey. Endi ise, bunı ogrenmege istedi.
Nasıl etip? Çetel pasportını elde etken ya da yaşamaq içün ruhsetnameni alğanlar avgustnıñ 4-ne qadar bunıñ aqqında Federal Migratsion Hızmetine bildirmeliler. Aksi alda – apis cezası ve 200 biñ ruble para cöremesi ya da 400 saatlıq iş ile cezalana bile. Amma, soñuna qadar bui ş nasıl etilecegi belli degil – vatandaş "bildirüvi" aqqında tasdiqlayıcı vesiqanı almağan olsa, ileride onı malümatlar cedveline kirsetmemek te mümkünler. Qırımlılar ise, çift vatandaşlığınen bağlı meseleni 2016 senesiniñ yanvar 1 kününe qadar al etmeliler.
Ya kerekmi? Ekinci pasportnı gizlemek imkânsızdır. 2015 yenesi yanvar 1 kününden başlap, Rusiyede Mustaqil Devletler Birligi memleketleri ile sıñırnıñ keçüvi boyunca yañı qanun işlep başlaycaq – artıq çetel pasportlar kerek olacaq. Bu vesiqada sıñırnıñ er keçüvi qayd etile. Qırımdan Rusiye çetel pasportı ile çıqsañız, UKrainağa ise, ukrain çetel pasportınen kelseñiz, Rusiye vesiqasında sıñırnı keçkeniñiz qayd etilmeycek.
Daa ne? Sıñırnıñ keçüvi boyunca qaidelerde qırımlılar içün daa bir mesele bar. Yarımadanıñ sakinlerine Rusiye çetel pasportları daa berilmey – olarnı almadan yanvar 1 kününden başlap, Ukrainağa asıl barmaq mümkün olmaz. Ukrain çetel pasportını alıp ta ketecek olsañız, qaytqanda sizge migratsion varaqasını berirler (onı Rusiyege kelgen yabancılarğa toldurmağa bereler). Yañı talaplarğa köre, ukrainlilerniñ Rusiyede yarım yıl içinde 3 aydan ziyade bulunmağa aqları yoq.
Demek, ya da bulunuv müddetini bozmay, ukrain vesiqalarnen kezesiñ (ceza olaraq 5 biñ ruble ya da Rusiyeden quvulmaq mümkün) ya da Qırımda qalıp, Rusiyeniñ çetel pasportını bekleysiñ.
Ne zaman? Rusiyede çetel pasportını bir ay içinde ya da yaşağan yerinde degil de, diger regionda vesiqalarnı berseñ 4 ay içinde almaq mümkün. Bu vaqıt içinde vatandaşnıñ mahkeme işleri, arbiy borcu, alimentler ve diger hususiyetlerni ögreneler. Şimdilik Rusiye Qırımda bu kibi teşkerüvlerni keçirecek müessiselerni teşkil etmedi, onıñ içün de çetel pasportlarnıñ berilüvi çoqqa uzay bile.
Nasıl etip vazgeçmek mümkün? Ukrain vatandaşlığını red etmek içün Herson vilâyetine barıp, yerekli ariza yazıp, parasını bermek kerek. Faqat, Avropa Şurasındaki memurlar aytqanları kibi, qırımlılarnıñ vesiqalarında şengen vizaları qoyulmaycaq. Em de ukrain vatandaşlığından vazgeçüv, rusiyeli çetel pasportlarınıñ berilüvini yaqınlaştırmaz.
Devamı ne? İşte, bu mesele eki yolnen devam ettirile bile. Bazıları aytqanı kibi, Moskva sakinlerinden vatandaşlıqnı seçmege talap etmesi mümkün. Digerleri ise, aksine, bunıñ ile Rusiye qomşu memleketlerde dağıtqan pasportlar vastasınen idarecilik yapıp olmaz, deyler. Böyleliknen, sakinlerniñ sadıqlığında emin olmağan devlet, ayırı cedvel tizecegine oşay. Qanun müellifi - LDPR firqasınıñ vekili Andrey Lugovoynıñ fikirince – devlet, çift vatandaşlığı olğanlarnı qayd etmeli, çünki memleket «istilâ müitinde buluna», onıñ içün de, akimiyet «rusiyelilerden kimi çetelge bağlı olğanını bilmeli». «Mahsus hızmetler fevqulade vaziyetlerde acele çalışmaları içün yapıla», - dep qayd etti Lugovoy.
Ne yapmalı? Perehodnıy period dlâ poluostrova zakançivayetsâ v 2014 godu – üje s yanvarâ Krım polnostyü doljen pereyti na rossiyskoye zakonodatelstvo. Qırım içün keçici müddet 2014 senesi yekünlemeli – yanvarden başlap, yarımada bütünley Rusiye qanunları esasında yaşamalı. Aprel 18 –ne qadar Rusiye vatandaşlığından vazgeçmege yetiştirmegen olsañız, yaşamaq içün 5 yıllıq ruhsetni almaq maqsadı ile, birinciden rus pasportını almaq kereksiñiz, soñra ise, ondan vazgeçmek te mümkün. Bu müddet bir qaç ayğa sozula bile – vatandaşlıqtan vazgeçüv er daim bir vesiqalarnıñ toplamasınen belgilene. Er alda, yarımadanıñ yañı adliyeviy vaziyetinden vazgeçmezsiñiz. Onıñ içün de, Rusiye pasportını alıp ta, onı Qırımda müddeti uzun olğan viza olaraq qabul etkenlerini men añlayım.
Pavel Kazarin, qırımlı közetici
«Fikir» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün
Avgust ayından başlap, Rusiye çift vatandaşlıqnı ve diger memleketlerde yaşayış ruhsetini gizlegenlerni cezalap başlaycaq. Bu vesiqalar mevcut olğan er kim eki ay içinde Federal Migratsion Hızmetine haber etmeli. Qırımlılarğa bu işke bir buçuq yıllıq müddet berile – bu vaqıt içinde er şeyni tertipke ketirmeli. İşte, cevaplar erine daa ziyade sualler arta.
Ne sebepten? Soñki yigirmi üç yıl devamında Rusiye pasportlarınıñ dağıtuvı tesir etüvniñ bir usulı oldı. Pasportlarnı Cenübiy Оsetiya, Abhaziya, Pridnestrovye, Qırım sakinleri aldılar. Moskva menfaatlarında bulunğan territoriyalar, ilk evelâ Rusiye vesiqalarinen temin etile edi – bunıñ ile Kremlniñ tesiri altında bulunğan topraqlarda adliyeviy temel qoyüldı. İç bir kimse ne qadar vesiqa berilgenini tekmil bilmey. Añlaşılğanına köre, bunı Moskva da bilmey. Endi ise, bunı ogrenmege istedi.
Nasıl etip? Çetel pasportını elde etken ya da yaşamaq içün ruhsetnameni alğanlar avgustnıñ 4-ne qadar bunıñ aqqında Federal Migratsion Hızmetine bildirmeliler. Aksi alda – apis cezası ve 200 biñ ruble para cöremesi ya da 400 saatlıq iş ile cezalana bile. Amma, soñuna qadar bui ş nasıl etilecegi belli degil – vatandaş "bildirüvi" aqqında tasdiqlayıcı vesiqanı almağan olsa, ileride onı malümatlar cedveline kirsetmemek te mümkünler. Qırımlılar ise, çift vatandaşlığınen bağlı meseleni 2016 senesiniñ yanvar 1 kününe qadar al etmeliler.
Ya kerekmi? Ekinci pasportnı gizlemek imkânsızdır. 2015 yenesi yanvar 1 kününden başlap, Rusiyede Mustaqil Devletler Birligi memleketleri ile sıñırnıñ keçüvi boyunca yañı qanun işlep başlaycaq – artıq çetel pasportlar kerek olacaq. Bu vesiqada sıñırnıñ er keçüvi qayd etile. Qırımdan Rusiye çetel pasportı ile çıqsañız, UKrainağa ise, ukrain çetel pasportınen kelseñiz, Rusiye vesiqasında sıñırnı keçkeniñiz qayd etilmeycek.
Daa ne? Sıñırnıñ keçüvi boyunca qaidelerde qırımlılar içün daa bir mesele bar. Yarımadanıñ sakinlerine Rusiye çetel pasportları daa berilmey – olarnı almadan yanvar 1 kününden başlap, Ukrainağa asıl barmaq mümkün olmaz. Ukrain çetel pasportını alıp ta ketecek olsañız, qaytqanda sizge migratsion varaqasını berirler (onı Rusiyege kelgen yabancılarğa toldurmağa bereler). Yañı talaplarğa köre, ukrainlilerniñ Rusiyede yarım yıl içinde 3 aydan ziyade bulunmağa aqları yoq.
Demek, ya da bulunuv müddetini bozmay, ukrain vesiqalarnen kezesiñ (ceza olaraq 5 biñ ruble ya da Rusiyeden quvulmaq mümkün) ya da Qırımda qalıp, Rusiyeniñ çetel pasportını bekleysiñ.
Ne zaman? Rusiyede çetel pasportını bir ay içinde ya da yaşağan yerinde degil de, diger regionda vesiqalarnı berseñ 4 ay içinde almaq mümkün. Bu vaqıt içinde vatandaşnıñ mahkeme işleri, arbiy borcu, alimentler ve diger hususiyetlerni ögreneler. Şimdilik Rusiye Qırımda bu kibi teşkerüvlerni keçirecek müessiselerni teşkil etmedi, onıñ içün de çetel pasportlarnıñ berilüvi çoqqa uzay bile.
Nasıl etip vazgeçmek mümkün? Ukrain vatandaşlığını red etmek içün Herson vilâyetine barıp, yerekli ariza yazıp, parasını bermek kerek. Faqat, Avropa Şurasındaki memurlar aytqanları kibi, qırımlılarnıñ vesiqalarında şengen vizaları qoyulmaycaq. Em de ukrain vatandaşlığından vazgeçüv, rusiyeli çetel pasportlarınıñ berilüvini yaqınlaştırmaz.
Devamı ne? İşte, bu mesele eki yolnen devam ettirile bile. Bazıları aytqanı kibi, Moskva sakinlerinden vatandaşlıqnı seçmege talap etmesi mümkün. Digerleri ise, aksine, bunıñ ile Rusiye qomşu memleketlerde dağıtqan pasportlar vastasınen idarecilik yapıp olmaz, deyler. Böyleliknen, sakinlerniñ sadıqlığında emin olmağan devlet, ayırı cedvel tizecegine oşay. Qanun müellifi - LDPR firqasınıñ vekili Andrey Lugovoynıñ fikirince – devlet, çift vatandaşlığı olğanlarnı qayd etmeli, çünki memleket «istilâ müitinde buluna», onıñ içün de, akimiyet «rusiyelilerden kimi çetelge bağlı olğanını bilmeli». «Mahsus hızmetler fevqulade vaziyetlerde acele çalışmaları içün yapıla», - dep qayd etti Lugovoy.
Ne yapmalı? Perehodnıy period dlâ poluostrova zakançivayetsâ v 2014 godu – üje s yanvarâ Krım polnostyü doljen pereyti na rossiyskoye zakonodatelstvo. Qırım içün keçici müddet 2014 senesi yekünlemeli – yanvarden başlap, yarımada bütünley Rusiye qanunları esasında yaşamalı. Aprel 18 –ne qadar Rusiye vatandaşlığından vazgeçmege yetiştirmegen olsañız, yaşamaq içün 5 yıllıq ruhsetni almaq maqsadı ile, birinciden rus pasportını almaq kereksiñiz, soñra ise, ondan vazgeçmek te mümkün. Bu müddet bir qaç ayğa sozula bile – vatandaşlıqtan vazgeçüv er daim bir vesiqalarnıñ toplamasınen belgilene. Er alda, yarımadanıñ yañı adliyeviy vaziyetinden vazgeçmezsiñiz. Onıñ içün de, Rusiye pasportını alıp ta, onı Qırımda müddeti uzun olğan viza olaraq qabul etkenlerini men añlayım.
Pavel Kazarin, qırımlı közetici
«Fikir» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün