Esas Ukrainada işğal etilgen Qırım sakinleri doğum ve ölüm şeadetnamelerini alğanda qıyınlıqlarğa rastkele. Bu aqta ombudsmen Lüdmila Denisova taqdim etken Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisiniñ maruzasında aytıla.
«Vatandaşlarımıznıñ doğum ya da ölümni qayd etüv esnası zor, vesiqalar tek belli mahkemelerge ve bala doğğanından yalıñız bir yıl içinde berile bile», – dep ayttı Denisova.
İşğal etilgen Qırımda dünyağa kelgen balanıñ doğum şeadetnamesini almaq içün qırımlı esas Ukrainada Vatandaş vaziyeti aktlarını tizüv bölügine tibbiy şeadetnameniñ aslı ya da tasdıqlanğan kopiyasınen muracaat etmeli.
Ukraina qanunı köre, Vatandaş vaziyeti aktlarını tizüv bölügi qayd etmege razı olmaycaq, çünki Rusiye vesiqalarını Qırımda insan doğğanını tasdıqlağan delil olaraq qabul etmey. Yazma şekilde red cevabını alğan soñ Ukraina mahkemelerine muracaat etmek kerek. Soñra mahkeme qarar alır, ve Vatandaş vaziyeti aktlarını tizüv bölügi onıñ esasında balanı qayd etmege mecbur. Ölüm şeadetnamesini aluv esnası da buña oşay.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
