Qırımnıñ Rusiye akimiyeti Qırımtatar Milliy Meclisi ve onıñ sabıq reisi Mustafa Cemilevge ait mal-mülkni «devletleştirmege» qarar aldı.
Cemilev tesis etken «Qırım» fondunıñ mal-mülkini devleştirip, onı Qırım musulmanları diniy idaresine bermek resmiy muracaatı Qırım musulmanlarınıñ Qurultayı tarafından berilecek, dep bildirdi Aqmescit rayonınıñ imamı Raim Gafarov. Onıñ aytqanına köre, Qurultay Rusiye nezaretindeki Qırım akimiyetine böyle bir muracaatta bulunacaq. «Qararda aytıla ki, mal-mülk qırımtatar halqınıñ mülki ola», – dep qayd etti Gafarov.
Qırım müftisiniñ muavini Ayder İsmailovnıñ aytqanına köre, Qurultay qararına binaen, Qırım musulmanları diniy idaresine Meclis reberligi yerleşken Şmidt soqağındaki bina ve Colman (Pionerskoye) köyünde hastahane ve bir qaç müessise açılacaq olğan binalar berilecek.
«Bina (Aqmescitte) hayriye parasına alınğan edi, halqqa ait ola. O, birisiniñ mal-mülki sayılmay. Qurultay, QMDİ bu mülkni özüne alsın, dep qarar çıqardı», – dedi İsmailov.
Saibiniñ deñiştirilmesinen bağlı uquqiy adımlar Qırım akimiyetinen mesleatlar keçirilip atılacaq, dep añlattı İsmailov.
Daa evel Rusiye Devlet Dumasınıñ deputatı Ruslan Balbek bildirdi ki, Qurultay «Qırım» fondunıñ mal-mülkini «devletleştirmege» qarar ala bile.
«Öyle ki, binalarnıñ yekâne saibi Mustafa Cemilev oldı. Qırım musulmanları bunı adaletsiz dep saya. Bu siyasiy qarar olacaqtır», – dedi Balbek.
*****
Mustafa Cemilev – Ukraina vatandaşı, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ sabıq reisi (2013 senesine qadar). O ve Milliy Meclis Rusiyeniñ Qırım işğaline qarşı çıqtılar. 2014 senesi Cemilevniñ Rusiyege kirişi beş yılğa yasaq etilgen edi. Rusiye akimiyeti, bunıñ sebebi ekstremist lafları olğanını bildirdi. Rusiyede Cemilevge qarşı üç madde boyunca cinaiy iş açıldı. Maddeler aydınlatılmay. O, uzaqtan apiske alınıp, federal seviyede qıdırıla.
Qırım işğalinden soñ Cemilevniñ ve Milliy Meclis reisi Refat Çubarovnıñ Rusiyege kirişleri beş yılğa yasaq etilgen edi. Cemilev Rusiyege kiriş yasağını Avropa insan aqları mahkemesine şikâyet ete.
Rusiye akimiyeti, Cemilev ve Çubarovnı taqip etmeknen beraber Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavinleri Ahtem Çiygoz ve İlmi Ümerovğa qarşı cinaiy işler açqan edi.
Çiygoz Aqmescitteki Qırım Yuqarı Şurasınıñ binası ögünde miting vaqtında qalabalıqlarnıñ teşkil etmesinde qabaatlanıp, 8 yılğa üküm etilgen edi. Miting 2014 senesi fevralniñ 26-nda , Qırım işğali ve «referendum» arfesinde, olğan edi.
İlmi Ümerov 2017 senesi sentâbr ayında eki yıl yaşav tarzı koloniyasında qalmasına üküm etilgen edi.
2017 senesi oktâbr ayında ekisi de Türkiyege teslim etildi, andan ise esas Ukrainağa kelip çıqtılar.
Meclis liderleri taqip etilmege başlağan soñ tezden faaliyeti de yasaqlanğan edi.
2014 senesi Rusiye Qırımnı işğal etken soñ Qırım musulmanları diniy idaresi yapqan areketlerini Qırımtatar Milliy Meclisi ile muzakere etmeyip, Rusiye qanunlarına köre Qırım ve Aqyar musulmanları diniy idaresi olaraq yañıdan qayd etilgen edi.
2016 senesi noyabr ayında Qırımdan köçip kelgen musulman cemiyetleri toplaşıp, esas Ukrainada Qırım Muhtar Cumhuriyeti musulmanlarınıñ diniy idaresini qurmağa qarar aldı. Müfti olaraq Ayder Rustemov saylandı.
2017 senesi oktâbr ayında Ukraina medeniyet nazirliginiñ millet ve din departamenti Rustemov yolbaşçılığında Qırım Muhtar Cumhuriyeti musulmanlarınıñ diniy idaresini qayd etti.
