İşğal etilgen Qırımda ve Donbasta Rusiye ve desteklegen quvetler 376 insannı qanunsız alda tuta, dep bildirdi Yuqarı Radanıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova BM insan aqları 46-ncı sessiyasınıñ iştirakçilerine yapqan video muracaatında.
«Rusiye Federatsiyasında ve işğal altındaki yarımadada 109 Ukraina vatandaşı qanunsız tutula, çoqusı – qırımtatarıdır. Vaqtınca işğal etilgen Donbas topraqlarında 267 semetdeşimiz qanunsız tutula», – dep bildirdi ombudsmen.
Denisovanıñ aytqanına köre, COVID-19 pandemiyası vaqtınca işğal etilgen topraqlarda ve Ukraina kontrol etmegen topraqlarda insan aqlarına riayet etilüvini ve yerine ketirilgenini daa büyük telükege oğrata.
«Rusiye Federatsiyası 2020 senesi dekabrniñ 16-nda BM Baş Assambleyasınıñ qararını yerine ketirmey, menim ve mustaqil halqara monitoring missiyalarınıñ bu topraqlarğa kirişini blok ete. Halqara toplulıqtan barışıq tiklenmesi ve qanunsız tutulğan bütün Ukraina vatandaşlarınıñ azat etilmesi içün Rusiye Federatsiyasına basqı yapmağa devam etmesini rica etemiz», – dep ayttı Yuqarı Radanıñ insan aqları vekâletlisi.
Bazarertesi künü, martnıñ 22-nde, BM insan aqları şurasınıñ 46-ncı sessiyası çerçivesinde Ukrainadaki vaziyetke dair interaktiv dialog vaqtında Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar Qırımda tutulğan Azatlıq Radiosınıñ (Qırım.Aqiqat leyhası) hadimi Vladislav Yesipenko tutulğanı aqqında ayttı.
Lüdmila Denisovanıñ bildirgenine köre, o, martnıñ 12-nde OSCE milliy azlıqlar meseleleri yuqarı komissarı Kayrat Abdrahmanov ile online körüşüv ötkerdi. Onıñ aytqanına köre, körüşüvde işğal etilgen Qırım problemleri, hususan ana tilinde tasil saasındaki meseleler muzakere etildi.
İyülniñ başında BM insan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bachelet Qırımdaki insan aqları vaziyetine dair maruzanı taqdim etip, yarımadada işkence qullanıla ve söz serbestligi sıñırlanıla, dep bildirdi.
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov işğal etilgen Qırımda insan aqlarınıñ bozuluvı aqqında laflar uydurıla, dep bildirgen edi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
