Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova, Qırımdaki Rusiye Tahqiqat komitetiniñ Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarovğa qarşı dava açmaq qararını takbih ete.
«Refat Çubarovğa qarşı cinaiy dava qanunsız ola, çünki «Qırım Cumhuriyeti ve Aqyar şeeri Rusiye Federatsiyasınıñ sahte tahqiqat komiteti», yani bütün medeniy dünyada olmağan bir organ tarafından açıldı, ileride bunıñnen bağlı mahkeme qararlarınıñ iç bir uquqiy küçü olmaycaq», – dep aytıla Denisovanıñ beyatanıda.
Onıñ qayd etkenine köre, Qırım Muhtar Cumhuriyeti Ukrainağa ait mustaqil topraqtır.
«Mında tek Ukraina uquq qoruyıcı organlarınıñ mahkemeden evel tahqiqat keçirmek aqqı bar, ve tek Ukraina mahkemeleriniñ qararları qanuniy ola ve olarnıñ yerine ketirilüvi bu topraqta mecburiydir», – dep qayd etti ombudsmen.
Onıñ aytqanına köre, böyle «cinaiy davanıñ» peyda oluvı Qırımnıñ tamır halqına qarşı daa bir repressiya çeşiti ola, bu sefer halqnıñ liderlerinden birine qarşı yapılğan.
Martnıñ 23-nde Qırımdaki Rusiye Tahqiqat komiteti Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarovğa qarşı dava açtı. Bu aqta martnıñ 23-nde Tahqiqat komitetiniñ saytında haber etile.
Çubarovğa qarşı Rusiye Ceza kodeksiniñ maddesine istinaden cinaiy dava açıldı – «Zorbalıq qullanılğan qalabalıqlarnı teşkil etüv». Laf 2014 senesi fevralniñ 26-nda olğan adise-vaqialar aqqında kete.
Tahqiqat komiteti, «Çubarovnıñ Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Yuqarı Şurasınıñ binası ögünde qalabalıqlarnıñ teşkil etilüvine alâqası bar olğanını isbatlağan deliller elde etildi», dep israr ete.
Rusiye tahqiqatçılarınıñ malümatına köre, 2014 senesi fevralniñ 25-nde Çubarov muavini Ahtem Çiygozğa «Yuqarı Şura binası ögünde qalabalıqlarnı teşkil etmege ve anda iştirak etken Meclis tarafdarlarını şahsen idare etmege» vazife berdi.
Qırım.Aqiqat, Refat Çubarovnıñ izaatlarını almaq içün oña muracaat etti.
«Şimdi meni qalabalıqlarnıñ teşkil etilüvinde qabaatlaycaq olalar. Bu maddege köre 8 yıldan 15 yılğa qadar apis cezası berile. Añlaşıla ki, bu «Dünya – zorbalıq ve işğalge qarşı. Menlik yürüşi» barışıq, zorbalıqsız aktsiya planlarımızğa bir cevap oldı», – dep izaatladı davanı Meclis reisi.
2019 senesi dekabrniñ 6-nda Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov «Dünya – zorbalıq ve işğalge qarşı. Menlik yürüşi» halqara zorbalıqsız barışıq aktsiyası azırlana ve keçirilecek, dep ilân etti. Aktsiya vaqtında faller memuriy sıñırdan keçip, Qırımğa kirecek ola. Aktsiya mayısnıñ 3-nde geçirile bile.
2014 senesi iyülniñ 5-nde Çubarov Meclisniñ Herson vilâyetinde keçirilgen toplaşuvından yarımadağa qaytqanda Rusiye quvetçileri kirişini 5 yılğa yasaqlağan edi. Yarımadanıñ memuriy sıñırında Çubarovnı Qırımnıñ o vaqıt Rusiye prokurorı olğan Natalya Poklonskaya qarşıladı. O, «ekstremist faaliyetiniñ yasağına dair» tenbi oqudı, Rusiye sıñırcıları ise Meclis reisiniñ Rusiyege kirişi 5 yılğa yasaqlanğanını bildirdi.
2019 senesi iyülniñ 5-nde 5 yıllıq Qırımğa kiriş yasağı yekünlendi. Amma, Çubarovnıñ añlatqanına köre, o, alâ daa Qırımğa barıp olamay, çünki «Rusiye devletiniñ anayasa qurumı ve telükesizliginiñ esaslarına qarşı cinayet» içün ğıyabiy apis altında buluna.
2014 senesi fevralniñ 26-nda Qırım parlamentiniñ binası ögünde Ukraina topraq bütünliginiñ tarafdarları ve duşmanlarınıñ büyük mitingi olıp keçti. Qırımtatar ve Ukraina tarafdarı faallerine qarşı Rusiye tarafdarı faaller çıqtı.
2015 senesi yanvar ayında Rusiye Tahqiqat komitetiniñ Qırım idaresi fevralniñ 26-nda mitingde olğan qalabalıqlar aqqında cinaiy dava açtı.
Ukraina topraq bütünligine qoltutqanlar tutuldı: Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini Ahtem Çiygoz, faaller Ali Asanov, Mustafa Degermenci, Eskender Kantemirov, Talât Yunusov, Eskender Emirvaliyev, Arsen Yunusov ve Eskender Nebiyev.
Daa soñra mahkeme «fevral 26 davasını» ekige böldi: o vaqıt Qırımda Meclis lideriniñ rolüni alğan baş şübheli Ahtem Çiygoz ayrı esnasqa alındı.
Advokat Cemil Temişevniñ teşebbüsinen faal Talât Yunusov ve ATR telekanalınıñ operatorı Eskender Nebiyev tahqiqatnen işbirligi yapıp, olarnıñ ifadeleri «fevral 26 davası» diger mabüsleriniñ davalarında delil olmaycaq şartınen qabaatlarını tanıdı. 2015 senesi dekabr ayında Talât Yunusov 3,5 yılğa, Eskender Nebiyev eki yılğa şartlı olaraq üküm etildi.
2017 senesi sentâbrniñ 11-nde Rusiye mahkemesi yarımadanıñ Rusiye işğalinen bağlı narazılıqlarnı «qalabalıqlar» dep adlandırıp, Çiygoznı olarnı teşkil etkeninde qabaatladı ve sekiz yıl sert rejimli koloniyada qalmasına üküm etti. 2017 senesi oktâbrniñ 25-nde Rusiye akimiyeti Qırımda mahküm etilgen Ahtem Çiygoznı azat etip, onı Türkiyege teslim etti. Daa soñra o, Kyivge keldi.
2018 senesi iyünniñ 19-nda Kreml kontrolindeki Aqmescitniñ Merkeziy rayon mahkemesi «fevral 26 davasınıñ» mabüslerine şartlı apis cezalarını berdi. Ali Asanov ve Mustafa Degermenci 4 yıl ve 6 ay, Arsen Yunusov ve Eskender Kantemirov 4 yıl, Eskender Emirvaliyev 3 yıl ve 6 ayğa şartlı olaraq üküm etildi, er birine 3 yıl sınav müddeti berildi.
2020 senesi fevralniñ 4-nde sınav müddeti bitmegen «fevral 26 davasınıñ» mabüsi Mustafa Degermencige qarşı cinaiy mahkümiyetniñ lâğu etilgeni belli oldı.
