Rusiye prezidentiniñ işğal altındaki daimiy vekili Georgiy Muradovnıñ fikirince, işğal altındaki Qırımnıñ Rusiye tarafdarı vekilleriniñ Jenevadaki BM forumında sözge çıqmaq yasağı ve Qırımnıñ bir qaç Rusiye tarafdarı vekiliniñ bu tedbirde qayd etilmemesi «qırımtatarlarnıñ aqlarını boza».
«Jenevada BM milliy azlıqlar forumı keçirile, qırımtatar reberleri bu forumğa qayd etilmedi. Qırımtatarlarnıñ Qırımda ne olğanını ve bugün nasıl yaşağanını doğru aytmaq aqqı bozulmaymı? Doğru bozuv ola. Bütün qırımlılarğa, hususan qırımtatarlarğa, ğarp memleketleri – Avropa Birligi ve ABD tuvğanlarını ziyaret etmege bermey, halqara gumanitar uquqı bozula», – dep ayttı Muradov TASS agentligine.
Agentlikniñ malümatına köre, Rusiye kontrolindeki qırımtatar tasil ve din teşkilâtlarınıñ reberlik vekilleri Çingiz Yakubov ve Esadullah Bairov forumğa kirip olamadılar.
Jenevada BM insan aqları Şurasınıñ imayesi altında keçirilgen milliy azlıqlar forumınıñ 12-nci sessiyasında Rusiye eyyetindeki «Qırım vekilleri» – Devlet dumasınıñ işğal etilgen Qırım deputatı Ruslan Balbekke ve «Qırımnıñ ukrain cemiyeti» Rusiye cemaat teşkilâtınıñ reisi Anastasiya Gridçinge noyabrniñ 28-nde maruzalarınen çıqışta bulunmağa bermediler.
Bundan evel Qırımnıñ Rusiye cemaat palatasınıñ azası, Rusiye kontrolindeki «Qırımnıñ bulğar cemiyetiniñ» reisi İvan Abajer İsviçre elçihanesi oña forumda iştirak etmesi içün viza bermedi, dep bildirdi.
Ukraina Tış işler nazirligi BM forumında «Qırım vekilleriniñ» iştiraki qanunsız ola, dep bildirdi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
