Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy temsilciliginiñ teşebbüsinen yanvarniñ 9-nda reberlik qırımtatar halqınıñ liderleri, Meclis azaları, Qurultay delegatları ve cemaat teşkilâtlarınıñ vekillerinen körüşti.
Körüşüvde qırımtatar halqınıñ lideri, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov ve onıñ muavinleri: Ukraina halq deputatı Ahtem Çiygoz ve İlmi Umerov iştirak etti.
Taraflar Temsilcilikniñ 2019 senesiniñ iş neticeleri, 2020 senesiniñ müim iş yönelişleri, Temsilcilikniñ Qırımtatar Milliy Meclisi ile strategik bağ ve işbirligi meselelerini muzakere etti, dep bildire Temsilcilikniñ Facebook saifesi.
Temsilcilik yolbaşçısı Anton Korınevıçnıñ qayd etkenine köre, vaqtınca köçip kelgen ve işğal etilgen Qırım sakinlerini ayırımğa oğratqan qanun deñişimleri, Ukrainağa qarşı silâlı zıddiyet neticesinde azatlıqtan marum etilgen şahıslarnı içtimaiy ve uquqiy qoruvına dair qanun leyhası işi devam ete.
Temsilcilikniñ qayd etkenine köre, körüşüv vaqtında Ukraina tamır halqlarınıñ statusını belgilev, qırımtatar halqınıñ aqlarını qoruv ve ğayrıdan tiklev ve onıñ Ukraina terkibinde kelecegini belgilev aqqı meseleleri üzerindeki iş aqqında añlaşıldı.
«İşbirliginiñ kelecek yönelişleri olaraq Qırımnen bağlı haber, tasil, medeniyet leyhalarınıñ hususan devlet seviyesinde desteklenmesi belgilendi. Vaqtınca işğal etilgen Qırımda ve Rusiyede siyasiy sebeplerden apiske alınğan ukrainalı siyasiy mabüslerniñ azat etilüvi ve qorantalarına yardım kösterüv meseleleri ayrıca muzakere etildi», – dep aytıla haberde.
Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini, Ukraina halq deputatı Ahtem Çiygoznıñ daa evel bildirgenine köre, Ukraina prezidentiniñ ofisi ve prezident Volodımır Zelenskıynıñ özü qırımtatarlarnı Rusiye apishanelerinden azat etüv meselesinen bağlı dialognı Meclisnen keçirmedi.
Siyasiy mabüslerni azat etüv meselesinde Prezident ofisiniñ Meclis ile bir de bir mesleatları olmağanını Refat Çubarov da bildirgen edi.
Dekabrniñ 29-nda kerçekleştirilgen tutulğan şahıslarnı deñişimden soñ Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz, işğal etilgen Qırımda ve qomşu Rusiyede apiske alınğan qırımtatarlarnı azat etmek içün «Rusiye prezidenti Vladimir Putinge büyük basqı yapılmalı, bugünde-bugün bu yoq», dep qayd etken edi.
Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi, qırımlı mabüsler nevbetteki deñişimde olacaq, dep bildirdi.
Dekabrniñ 31-nde Ukraina prezidentiniñ ofisi Putin ve Zelenskıynıñ telefon subeti aqqında haber etti. Onıñ vaqtında tutulğan şahıslarnı deñişmek içün yañı cedvellerni azırlav meselesi muzakere etildi. Laf işğal etilgen Qırımda tutulğan ukrainalılar ve Rusiyede apiste yatqan qırımlılar aqqında kete.
Ukraina ve Donetsk ve Lugansk vilâyetleriniñ işğal etilgen rayonları arasında tutulğan şahıslar dekabrniñ 29-nda deñiştirildi. Azat etilgen Ukraina vatandaşlarını uçaqnen «Borıspil» ava limanına alıp ketkenler. Umumen deñişim çerçivesinde Ukrainağa 76 insan teslim etildi: 12 arbiy ve 64 vatandaş.
Ukrainadan teslim etilecekler cedvelinde olğanlar arasında 2014 senesi Maydanda insanlarnı atıp öldürgeninde qabaatlanğan beş sabıq Berkut hadimi, 2015 senesi Harkivdeki terror ücüminde qabaatlanğan ve ömür boyu apis cezasına üküm etilgenler bar.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
