ABD arbiyleri Rusiye ordusınıñ Ukraina sıñırlarından ve işğal etilgen Qırımdan kiri çekilme esansını közete, amma bu mesele ile bağlı soñ neticeler bermege daa azır degiller. Bunı aprelniñ 23-nde Pentagonnıñ memurına atfı etip, haber etti Reuters agentligi, dep yaza Azatlıq Radiosı.
«Angi quvetlerniñ keri çekilgenini ve angi tehnikanıñ qalğanını şimdi aytmaq daa erte», – dep qayd etti bildirgen menba. Onıñ sözlerine köre, Moskvadan ordusınıñ keri çekigenine dair bir mesajı «bizge raatlıq bermek içün yeterli degil».
«Amma sizge şunı aytmaq isteyim ki, biz pek, pek diqatnen közetemiz», – dedi o.
Hatırlatamız, Rusiye Mudafaa nazirligi, Qırımdaki talimlerde iştirak etken soñ Rusiye Qara deñiz flotunıñ 20-den ziyade gemisiniñ daimiy yerleşme yerlerine qayttı, dep iddia ete.
Aprelniñ 22-nde, cumaaqşamı künü, Rusiye Mudafaa nazirligi Rusiye arbiy idaresiniñ başı Sergey Şoygunıñ da iştiragı ile «türlerara talimler» keçirdi. O, Cenübiy ve Ğarbiy arbiy bölglerden arbiy talimlerniñ yekünlenmesi ve ordunıñ daimiy yerleşme yerlerine keri çekilmesini de bildiri. Rusiye Mudafaa nazirligi, Rusiyeniñ cenübindeki ve işğal etilgen Qırımdaki talimlerde iştirak etken quvetlerniñ daimiy yerleşme yerlerine qaytmağa başlağanlarını bildirdi.
Austriannıñ malümatına köre, halqara seviyede tanılğan Ukraina sıñırı boyunca 2015 senesinden berli «Rusiye on biñlernen askerini yerleştirip, ordusınıñ sayısı arttıra, bölüklerni faalleştirdi, bazalarını yañarttı ve daa küçlü bir yer, ava ve ava mudafaasını yerleştirdi».
Soñki vaqıtları Rusiye Donbasnıñ işğal etilgen qısmında gibrid küçleriniñ cenk areketlerini arttıra. Böylece, ateşkes rejiminiñ şartları bozula, amma Rusiye Ukraina ordusını qabaatlamağa tırışa. Bundan ğayrı, Qırımda ve Ukraina sıñırı yaqınlarında Rusiye askerleriniñ sayısını arttıruv Kyiv ve ğarbiy ortaqlarınıñ qasevetini doğura, çünki Rusiye ordusınıñ Ukrainağa açıq ücüm imkânı bar.
Ukrainanıñ ğarbiy ortaqları (ABD ve AB) ve NATO oña qol tutqanını bildirdi.
Kreml, Rusiye ordusınıñ Rusiyede areket etmesi diger memleketlerni, hususan Ukrainanı qasevetlendirmemeli.
Mart ayında Ukraina silâlı quvetleriniñ baş komandanı Ruslan Homçak bildirdi ki, Rusiye, «Zapad-2021» strategik talimlerine azırlıq manaçığınen Ukrainanıñ şarqiy sıñırlarına taktik gruppalarını çeke. Onıñ qayd etkenine köre, Novorossiysk ve Stavropolden işğal etilgen Qırımğa talimler içün avuştırılğan Rusiye ordusı yarımadada qalmağa devam ete.
Kreml, Rusiye ordusınıñ Rusiyede areket etmesi diger memleketlerni, hususan Ukrainanı qasevetlendirmemeli, dedi.
Qırımnıñ askeriyleştirilüvi
2014 senesi Qırım işğal etilgen soñ Rusiye yarımadada ve Qara deñizde muntazam sürette arbiy talimler keçire, arbiy tehnikanı, hususan uçaqquvar mudafaa sistemasını ketirip qoya.
2018 senesi yanvar ayında Fiolent burnunda S-400 Rusiye uçaqquvar-raketa kompleksleri arbiy nevbetçilikke başladı. Sentâbr ayında bunıñ kibi kompleksler Kezlevde de yerleştirildi. 2018 senesi noyabrniñ soñunda ise Canköyde S-400 uçaqquvar-raketa kompleksiniñ dörtünci divizionı arbiy nevbetçilikke başladı.
Ukraina Baş ştabı, Rusiye arbiyleriniñ Qırımda yapqanlarını qanunsız dep adlandıra.
Ukrainanıñ BM daimiy vekiliniñ muavini Yuriy Vitrenko, Rusiye yarımadada nükleer silâsını yerleştirgeninden qorqqanını bildirdi. Ukraina Milliy telükesizlik ve mudafaa şurasınıñ kâtip muavini Serğiy Krıvonis, Qırımda nükleer silâsı olması mümkün bir qaç yer bar, dep bildirdi. Onıñ fikirince, onıñ yarımadada yerleştirilüv ihtimali «ğayet büyüktir».
2020 senesi dekabr ayında Kreml temsilcisi Dmitriy Peskov Rusiyeniñ Qırımda «telükesizligi içün er şey yapmağa aqqı bar», dep bildirgen edi.
BM Baş Assambleyası 2019 senesi dekabr ayında Rusiyeni işğal etilgen Qırımdan ordusını çıqarmasına ve Ukraina topraqlarınıñ vaqtınca işğalini toqtatmasına çağırğan qararnı qabul etti.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
