Avropa Şurası Parlament Assambleyası iyünniñ 23-nde aqşam Rusiye işğal etken Qırımda qırımtatarlarnıñ aqları aqqında qarar qabul etti.Bunı öz Facebook saifesinde PACE-deki daimiy delegatsiya azasınıñ muavini Yevgeniya Kravçuk haber etti.
«Musaviylik ve diskriminatsiyağa qarşı komitetniñ oturışında ve zalda muzakere vaqtında qırımtatarlarnıñ işğal organları tarafından taqip etilmesini tesbit etken bir sıra tüzetme qabul etildi. Vesiqanıñ total deñişmesi adından da duyula: «Qırımtatarlar ile bağlı vaziyet»ten o «Qırımtatarlarğa qarşı yapılğan insan aqlarınıñ bozuluvı»na deñişti», – dep yazıla bildirmede.
Qararda:
- «işğal etilggen Qırımda qırımtatarlarnıñ aqlarına riayet etilmesiniñ kerekligi aqqında yazıla»;
- «2014 senesinden başlap QMC ve Aqyar şeeriniñ RF taarfından muvaqqat işğali devam etkeni tanıla»;
- «işğalcilerniñ qırımtatarlarğa qarşı basqıları öldüvürler, ğayıp oluvlar, iskenceler ile tolu olğanını tsbit etile»;
- «qırımtatarlarnıñ Rusiye topraqlarında mecburiy ve qanunsız avuştırılması qayd etile»;
- « jurnalistlerniñ taqip etilmesine, söz serbestliginiñ sıñırlavına, qırımtatar uquq qoruyıcılarına basqı etilmyesine diqqa çekile»;
- «Qırımtatar Milliy lideri Mustafa Cemilev ve Qırımtatar Milliy Meclis reisi Refat Çubarovğa Qırımğa qaytmağa ve memuriy sıñırdan serbet kemçege izin bermege talap etile».
Evel, Avropa Şurası Parlament Assambleyası musaviylik ve diskriminatsiyağa qarşı komiteti işğal etilgen Qırımda qırımtatarlarnıñ aqlarınıñ qorunmasına dair qararğa Ukrainanıñ teklif etken tüzetmelerniñ çoqunı qabul etti.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
