Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar Viyanağa kerçekleştirgen ziyareti vaqtında OSCE, UNESCO ve Avstriya Tış işler nazirliginiñ vekillerinen körüşip, işğal altındaki Qırım vaziyeti aqqında tarif etti.
Facebookta bildirgenine köre, OSCE daimiy şurasınıñ vekil muavini Emine Ceppar ve OSCE baş kâtibi vazifelerini eda etken Emine Ceppar ile subetleşip, teşkilâtnıñ Qırımdaki monitoring meselesini muzakere etkenler.
«İnsan aqları ve serbestligine riayet etüvni temin etken müim bir halqara alet olğan Ukrainadaki OSCE SMM işi subetniñ ayrı mevzusı oldı… Donbas ve Qırımdaki qanunsız silâlı birleşmeler SMM işine keder ete, şunıñ içün ğarbiy ortaqlar tarafından bu meselege çoqça diqqat ayırılması pek müim. Bu birinciden Qırımnen bağlı, işğal altındaki ukrain yarımadasına kire bilmek içün missiyanıñ işini faalleştirecek adımlar atılacaq, dep ümüt etem», – dep yazdı Ceppar.
O, UNESCO Avstriya Milliy komissiyasınıñ reis muavini Florian Meyksner ile körüşip, Ukrainanıñ Qırım ve Donbastaki medeniyet yadikârlıqlarını saqlap qaluv meselesinde olğan problemleri ve telükeleri aqqında tarif etti. Ceppar Avstriya Tış işler naziriniñ baş kâtibi Peter Launski-Tiffentalnen de körüşti.
«Qırım ve Donbas aqqında laf ettik, Rusiyeniñ halqara gumanitar uquqnı bozğanını ve yarımadada qalğan ve şimdi taqip, tintüv, apis cezaları, ükümlerden zarar körgen Ukraina vatandaşları, qırımtatarlarnıñ aqları ve serbestligini ihmal etkenini laf ettik», – dep qoştı Ceppar.
İyül ayında Avropa Birligi OSCE missiyası Qırımğa serbest kire bilmeli, dep bildirdi.
2018 senesi OSCE SMM matbuat bölüginiñ vekili Emine Ceppar bildirgenine köre, missiya közeticileri Qırımda çalışıp olur edi, amma teşkilâtnıñ iştirakçi memleketleri razılıq bermeli.
Rusiye akimiyeti, Qırımda halqara monitoring keçirilüvine keder etmey, dep bildire. Onıñ aytqanına köre, diger devletlerniñ vekilleri «yarımadağa Moskvadan kele bile». Faqat bu Ukraina qanunlarını boza.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
