OSCE-de ABD-niñ meselelerinde muvaqqat vekâletlisi Kortni Ostrian, Rusiyeniñ işğal etilgen Qırım yaqınlarında Qara ve Azaq deñizlerinde gemiler qatnavını sıñırlağanından raatsızlıq bildirdi. Bunı Amerkia diplomatı Viyanada OSCE Daimiy şurasınıñ oturışı vaqtında ayttı, dep haber ete OSCE-deki ABD-niñ missiyası.
«Birleşken Devletler de Rusiyeniñ Qara deñizdeki yañı bir provakatsiyalarından raatsız, bu sefer arbiy qudretininiñ devamlı toplanmasına imkânlar yaratmaq içün o Keriç boğazından gemiler qatnasını sıñırladı. Qırımnıñ daimiy işğali ve askeriyleştirüviniñ aqibetlerini Ukraina tışına çıqa. Bu tarnsantlantik telükesizlik içün havflıdır», – dedi Ostrian.
O, ABD-niñ ve ortaqlarınıñ Rusiye içün Ukrainanıñ şarqındaki tecavuzına ve Qırımnıñ işğaline soñ qoyğance «qıymetini arttırmağa devam eteceklerine» inandırdı.
«Rusiyeni deral işğalni toqtatmağa, bütün ukrain siyasiy mabüslerini azat etmege ve Qırımnı boşatmağa ve onıñ üzerinde nezaretni Ukrainağa qaytarmağa çağıramız. Qırım bu Ukrainadır», – dep qayd etti.
Hatırlatamız, NATO Rusiyeniñ Qara deñizdeki sıñırlavlarını takbih etti ve Qırımnıñ arbiyleştirilüvi aqqında hatırlattı.
Evel, Avropa Birligi, Rusiyeniñ Qara deñizdeki areketlerinden raatsız olğanını bildirdi.
Ukraina TİN, Rusiyeniñ arbiy talimler sebebi ile diger memleketlerniñ arbiy gemileri ve devlet gemileri içün Keriç boğazına taba Qara deñizniñ bir qısmınıñ 2021 yılnıñ oktâbr ayınace qapatılmasını ilân etkenine narazılıq bildirdi.
Sıñırlavlarnı Rusiye aprelniñ 24-nden oktâbrniñ 31-ne qadar tayin etecek ola. Çetel memleketlerniñ arbiy gemileri ve devlet gemileri içün Qara deñizniñ üç bölgesinde tınç keçme aqqınıñ amelge keçirilmesiniñ toqtatılması planlaştırıla.
Aynı zamanda Rusiyeniñ Mudafaa nazirligi, Qırım yaqıynlarında deñiz akvatoriyası qısmınıñ qapatıluvı «gemiler qatnavına mania olmaycaq», dep inandıra.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
