Oktâbrniñ 27-nde Aqmescitte «Qırım birdemligi» birleşmesiniñ toplaşuvına Rusiye prokuratura vekilleri, Ekstremizm ile küreş merkezi ve politsiya hadimleri keldi. Olar «Qırım birdemliginiñ» koordinatorı Dilâver Memetov ve uquqçılar Lilâ Gemeci ve Edem Semedlâyevni Rusiyeniñ ekstremizm ve terrorizm saalarında qanunlar bozulmaycaq, dep tenbiyeledi.
«Qırım birdemligi» cemaat teşkilâtı 2016 senesi qurulıp, yarımada işğalinden soñ Rusiye akimiyeti tarafından taqip etilgen, em de hırsızlanğan ve ğayıp olğan qırımlılarnıñ soy-sopları ve dostlarını birleştirdi. 2014 senesinden başlap mustaqil jurnalist, cemaat faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqalanğan «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtı ile alâqaları bar olğanında şeklengen Qırım musulmanlarınıñ evlerinde muntazam sürette tintüvler keçirile.
Qırımlı uquqçı Lilâ Gemeci, Rusiye uquq qoruyıcıları ekstremizmden ne içün şübelenmege başlağanını tarif ete.
– Siyasiy mabüslerge meraqlı mevzularnı muzakere ete edik, advokatlarnıñ izaatları bar edi. Siyasiy sebeplerden açılğan cinaiy işler laf etile edi. Apansızdan «Qırım birdemliginiñ» toplaşuvında bir qaç uquq qoruyıcı kirdi. Aman-aman episi maskada edi, salonda olğanlarnı eki video kamerası çıqara edi. Olar meni ve Dilâver Memetovnı tenbiyelemege keldi ve prokuraturağa çağırıp, areketlerimizde olğan ekstremizm alâmetleri bar olğanına dair malümat aqqında ifade bermemizni istediler. Prokuraturağa barmaycaqmız ve toplaşuv bitkeninen bu tenbilerni alacaqmız, dep keliştik. Soñra añlaşıldı ki, prokuraturağa akimiyetten izin almayıp, bir kişilik narazılıqlar şeklinde kütleviy tedbirlerni idare etecekmiz ya da anda iştirak etmege planlaştıramız kibi malümat keldi.
Eñ yaqın vaqıtta Lilâ Gemeci Qırımnıñ Rusiye prokuraturasına ariza berip, bu ihtarnen bağlı bütün malümatlarnıñ berilmesini talap etecek ola.
Qırımda uquqiy adaletsizlikke qarşılıq köstergen yekâne meydançıq olğan «Qırım birdemligine» basqı yapılaLilâ Gemeci
– Aq qorçalayıcılar, advokatlarğa basqı yapıla. Emir-Üsein Kukudan başlağan edi, soñra Server Mustafayev tutuldı, advokat Emil Kürbedinov 10 künge nezaret altına alınğan edi. Soñki vaqıtları bu basqı arta. Qırım siyasiy sebeplerden açılğan davalarnıñ mabüslerini qorçalaycaq advokatlarsız qala bile, Qırımda uquqiy adaletsizlikke qarşılıq köstergen yekâne meydançıq olğan «Qırım birdemligine» basqı yapıla, eñ qorqunç şey bu ola. Keçken sene Dilâver Memetov OSCE toplaşuvında çıqışta bulunıp, Qırımda olıp keçkenlerni aydınlatqan edi, 2018 senesi ise men ve advokat Edem Semedlâyev Romada diniy sebeplerden ayırımğa bağışlanğan OSCE toplaşuvında iştirak ettik.
Lilâ Gemeciniñ fikirince, Rusiye uquq qoruyıcıları tarafından berilgen ihtar – halqara meydançıqlarğa barıp, Rusiye elçilerine qarşı Qırımdaki vaziyet aqqında malümat bermege qorqmağanlar içün bir işaret ola.
Rusiyeli advokat Nikolay Polozov, Rusiye uquq qoruyıcıları qırımlı faallerge qarşı provokatsiya yapa bilecegini red etmey.
«Qırım birdemligi», olarnıñ advokatları ve lâqayt qalmağan insanlar Rusiye akimiyetini raatsızlayNikolay Polozov
– Şunı añlamaq kerek ki, «Qırım birdemligi», olarnıñ advokatları ve lâqayt qalmağan insanlar Rusiye akimiyetini raatsızlay. Bunıñ kibi tenbiler «qara işaret» ola, Rusiye akimiyeti faal olğanlarğa yapqan areketleri istenilmegenini kösterecek ola. Prokuratura bir kişilik narazılıqlar aqqında qaydan bildi? Maña köre, Qırımdaki Ekstremizm ile küreş merkeziniñ hadimleri yapılmağan ve planlaştırılmağan sahte areketlerni uydurıp kerçek olaraq tanıta. Provokatsiyağa oşay: Qırımda dört insannı bir kişilik narazılıqlarğa çıqartıp, özüne qayd etken er kesni mesüliyetke çeke bileler. Bir kişilik narazılıqlar ruhset alınmasını talap etmey.
Nikolay Polozovnıñ qayd etkenine köre, buña baqmadan, aynı vaqıtta ve aynı sebepten keçirilgen bir kişilik narazılıqlar Rusiye uquq qoruyıcı sisteması tarafından kütleviy aktsiya olaraq tanıla bile – şu sebepten de ihtar eteler.
Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini Ahtem Çiygoz, aq qorçalayıcılar faaliyetiniñ şekillerini deñiştirmege mecbur olacaqlar. dey.
«Qırım birdemliginiñ» toplaşuvlarını keçirmege keder etip, iştirakçilerniñ sayısını eksiltmege tırışacaqlarAhtem Çiygoz
– Uquq qoruyıcılar Qırımda aq qorçalayıcı faaliyetnen bağlı tedbir keçirilmesini, insanlarnıñ toplaşıp, işğalci mahkeme ve tahqiqat organlarınıñ yapqanlarına qarşı çıqmasını istemey. Mence, ileride «Qırım birdemliginiñ» toplaşuvlarını keçirmege keder etip, iştirakçilerniñ sayısını eksiltmege tırışacaqlar. Bu usul işğalniñ başından berli qullanıla, başta bir qaç kere ihtar eteler, soñra bazı insanlarğa qarşı cinaiy işler uyduralar. Mence, faaliyet eksilmeycek, amma şekilleri deñişe bile.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
Aleksandr Golubov, Qırım.Aqiqat Radiosınıñ alıp barıcısı
