2014 senesi sentâbrniñ 27-nde Qarasuvbazarda eki genç hırsızlandı – qırımtatar milliy areketiniñ faali Abdureşit Cepparovnıñ oğlu ve doğmuş torunı. Bundan sebep 2014 senesi oktâbrniñ 1-nde Qırım insan aqları bağ gruppası çalışmağa başladı.
Qaçıruv ve Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ cevabı, qaçırılğanlar aqqında olğan haberler ve tahqiqat aqqında Qırım.Aqiqatqa Qırım insan aqları bağ gruppasınıñ koordinatorı Abdureşit Cepparov tarif ete.
– Abdureşit, oğluñız ve torunıñız nasıl hırzılandı?
– 2014 senesi sentâbrniñ 27-nde aqşam saat 19-larda Qarasuvbazarnıñ qırımtatarlar toplu yaşağan Sarı-Su qasabasınıñ civarlarında Rusiye mahsus hızmetleri – qara urbalı insanlar – oğlum İslâm Cepparov ve torunım Cevdet İslâmovnı hırzısladı. Olar camları qapalı olğan qara «Volkswagennen» kelgen edi. Balalar yol boyu qaldırımda ketkende, olarnı tutaraq, maşinağa oturtıp alıp ketkenler.
– Bunı qaydan bildiñiz?
– Bunı maña şaat ayttı – Sarı-Su sakini. O, saat yedini beş daqqa keçkende evimniñ yanına keldi, çağırdı, çıqtım. Maña er şeyni aytıp berdi. Kim edi, dep sorasam, qara urbalı, sırtlarında politsiyada olğanı kibi işaretler bar olğanını ayttı, yazılğanlarnı oqup olamadı. Hulâsa çıqaram ki, oğlumnı Rusiye Federatsiyasınıñ hızmetçileri qaçırdı.
– Soñ ne yaptıñız?
– Politsiyağa bildirdim. Soñra anda barıp ariza yazdım. Bu işke Taqiqat komiteti celp etildi, meni de olarnıñ binasına ozğarğanlar.
– Anda ne oldı?
Anda olmaycaq şeyler oldı. Meni sanki bir cinayetçini sorğuğa çekmege başladılar. Amma eñ çoq şaat zarar kördi
– Anda olmaycaq şeyler oldı. Meni sanki bir cinayetçini sorğuğa çekmege başladılar. Amma eñ çoq şaat zarar kördi. Onı ekinci qatqa kötergenler, andan qıçıruv, ses eşittim. Şaat insan ve vatandaş olaraq körgenlerini ayttı, amma onı telükeden qorumaq yerine ekinci qatta pek çekiştirdiler. Yanıma kelgende ne olğanını soradım. Onıñ çırayı qaçqan, bir şey aytıp olamay edi. Men bu şaatqa minnetdarım, taqiqat organları da oña teşekkür bildirmek kerek edi.
Añladıq ki, taqiqatnı keçirgenler cinayetni işlegenlernen bir ola
– Soñra oña ne oldı?
– Soñra oña qarşı cinaiy iş uydurıldı, mında olğanı kibi, SİZOda tuttılar. Mahküm etip, koloniyağa üküm etkenler. Amma bayağı vaqıt koloniyağa avuştırmayıp, SİZOda tuttılar. Soñra yolladılar, o, apiste yattı.
– Onıñ bir de bir qabaatı bar edimi?
– Onıñ davasınen oğraşqan advokat dedi ki, bir cinayet işlemedi, amma Abdureşit Cepparovnıñ oğlu davasında şaat oldı – onı şu sebepten taqip ettiler.
– Tahqiqat nasıl keçirildi?
– Tahqiqat dersiñ keçirile. Amma maña, oğlu qaçırılğan qardaşıma yanaşqanlarına köre añladıq ki, taqiqatnı keçirgenler cinayetni işlegenlernen bir ola. Er vaqıt qıçıra ediler, ana tilimizde laf etmege bermey ediler, körüne edi ki, işleri bir.
Menden tahqiqat aqqında soralğanda bunıñ ne qadar saçma olğanını tüşünem, çünki em tahqiqat, em mahsus hızmetler bu davanen bağlı er şeyni bile, bu sistema aynı, aynı devlet.
– Rusiye aq qorçalayıcıları bu davağa diqqat ayırdımı?
– Oktâbrniñ 14-nde, qaçırılğanlarından eki afta keçken soñ, Rusiye prezidenti yanındaki İnsan aqları şurasınıñ toplaşuvı oldı. Olar yılda bir kere, tahminen oktâbr ayında, körüşeler. Bu toplaşuvda İnsan aqları şurasınıñ reisi Nikolay Svanidze Rusiye prezidenti Vladimir Putinge Qırımda insanlar hırsızlanğanını ayttı. O, haberi olmağanını ve bunıñ mümkün olmağanını ayttı.
Maña köre, Rusiye prezidentiniñ cevabı yañlış edi. O, cinayetni taqiq etmege emir etmek kerek edi
Böyle bir cevap, meselâ, bir oğlan qız talebeniñ saçından tartqanını körgen ocadan ola bile. Mında bam-başqa mesele. Bundan evel de qaçırılğanlar oldı, şunıñ içün, maña köre, Rusiye prezidentiniñ cevabı yañlış edi. O, cinayetni tahqiq etmege emir etmek ve belli bir müddet belgilemek kerek edi, soñra da neticelerini cemaatqa bildirmek kerek edi. Bu yapılmadı. Er şey yerinde kibi raat bir subet edi. Kene aynı hulâsa çıqarmaq mümkün, qaçırğanlar Rusiye mahsus hızmetlerinden kele.
– Şimdi bu davanı kim baqa?
– Dört yıl keçti. Oğlum ve torunım aqqında bir haber yoq. Üç advokat çalışa: Sankt-Peterburg, Kyiv ve Qırımda. Ukrainadaki Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ prokuraturası da dava açtırdı. Oğlum Ukraina vatandaşı ola, Ukraina doğru yapa.
Bu işni soñuna qadar yapacaqlarnı vaqıt kösterir. Şimdi ise sağlarmı-yoqmı bilmeyim. Oğlum sağ olsa, eki aydan 23 yaşını tolduracaq, hırsızlanğanda ise 19 yaşını bile toldurmağan edi.
