ABD Qırım ve Donbas meselelerinde Ukraina ve Rusiye arasındaki aytışmalarğa qoşulmağa azır, amma bazı şartlarnen. Bunı ABD Devlet kâtibiniñ siyasiy meselelerden muavini Viktoriya Nulad Kyivde «Yalta Avropa strategiyası» vaqtında bildirdi, dep haber ete UNİAN.
Aytışmalarnıñ formatı aqqında aytıp, Nuland, Baraka Obamanıñ prezidentligi vaqtında o diger Amerika resmiyleri ile beraber parallel esnasta iştirak etkenini hatırlattı. Şu cümleden, Almaniya ve Ferenkistan Ukraina ve Rusiye ile Normandiya aytışmalarında iştirak ettiler. ABD ise, meselelerni yoq etmek ve öz issesini qoşmaq içün Moskva ve Kyivde muzakere etilgen maqsat ve ıntıluvlarnı destekledi.
«Şu ğayretler pek yerinden qıbırdağanına soñki vaqıtları oşamay. Menim fikrimce, Ukraina, Rusiye ve avropalılar angi bir şekilde, ya da Normandiya formatında, ya da kerek olğanda taraflarnıñ bir yol körecegi taqdirde parallel destek olaraq ğayrıdan başlamağa azır olğanımıznı bildirdik», – dedi Nuland.
O, Ukraina prezidenti ofisiniñ başı Andriy Yermak ve Rusiye prezidenti müdiriyetiniñ reberiniñ muavini Dmitriy Kozak ve Frenkistan ve Almaniya temsilcileri ile yaqınlarda olıp keçken video konferentsiyasını hatırlattı: «Anda iç olmağanda müsbet şeyler körünip tura edi, eger bu esnas kerçkten deñişse biz yardım etmege azırmız».
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov kene işğal etilgen Qırım Rusiye terkibinde qalacaq, dep bildirdi. O, Ukraina akimiyeti «bunı çoqtan añlap qabul etkeninden» emin.
Kreml, Rusiye 2014 senesi işğal etken Qırımnıñ topraq mensüpligi meselesi muzakere etilmeycek, dep bildirgen edi. 2014 senesi AB ve ABD Qırım işğali sebebinden Rusiyege qarşı sanktsiyalar kirsetti.
İyül ayında Rusiye prezidentiniñ matbuat kâtibi Dmitriy Peskov Qırım bir vaqıt «kelişme mevzusı olmaycaq», dep ayttı.
Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba «Ukraina Rusiyeni Qırımdan çıqaracaq», «Qırım platforması» ise buña yardım etecek, dep qayd aytqan edi.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
