NATO, Rusiyeniñ Qırım ve Donbastaki arektlerini köz ögüne alıp, onen munasebetlerniñ yañı strategiyasını azırlamaq kerek. Bu aqta Alyansnıñ baş kâtibi Yens Stoltenberg martnıñ 9-nda Stenford universitetinde çıqışta bulunğanda bildirdi.
«Evelki kontseptsiyada, biz strategik işbirlik (Rusiye ile – QA) olmasını isteymiz, dep yazılğan edi. Bu Qırım, Donbas ve diger tecavuziy areketlerden evel edi... Bu yıl NATO liderleri Brükselde keçirilecek sammit vaqtında yañı strategik kontseptsiyanıñ yapıluvı kerek olğanına razı olacaqlarına ve kelecek yılı kesen-kes onıñ aqında añlaşacaqlarına ümüt etem», – TASS agentligi Stoltenbergniñ aytqanlarından alıntı ketire.
Ukraina Rusiye ile sıñır boyu ava vaziyetiniñ nezaret etilmesinde NATO-nıñ destegine ümüt ete. Memleket NATO ava ameliyatları içün Ukrainanıñ suveren toprağı ve Qara deñizniñ açıq suvları üzerindeki Aqmescit uçuş malümat bölgesiniñ ava boşluğını qullanmağa teklif etti. Anda ava areketi hızmetleri içün mesüliyetni halqara añlaşmalarğa köre devletniñdir.
NATO uçaqları Qırım üzerinde uçıp başlağan kibi olsa, bu yarımadanıñ işğal etken Rusiye ile ciddiy çatışuvğa sebep olacaq, dep saya «Yevro-patrul» cemaat teşkilâtınıñ uçaq mütehassısı Vâçeslav Konovalov.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
