Qırımtatar halqınıñ lideri, Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı, Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqı işlerinden vekâletlisi Mustafa Cemilev noyabrniñ 13-nde 75 yaşını qayd etti. Doğğan künü arfesinde o, Rusiye ve Qırımda siyasiy sebeplerden apiste tutulğan qırımlılarnıñ balalarına yardım etmege çağırğan edi.
1966-1983 seneleri Cemilev altı kere apiske alınğan edi. Umumen «sovetler qurumını aqaretlegen baqışlarını tarqatqanı içün» 15 yıl apiste yattı. Omsk apishanesinde tutulğan vaqıtta 303 kün açlıq tuttı, 1986 senesi azatlıqqa çıqtı. 20 yıldan ziyade Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi edi, al-azırda – Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı.
«Qırım eviniñ» program müdiri Alim Aliyev Mustafa Cemilev aqqında tarif etken «Boysunmağan» kitabınıñ müelliflerinden biri ola. O, bu insan ne içün örnek olmaq kerekligini añlata.
– Mustafa ağa ne için böyle? Birinci – ruh küçü, o, siyasiy vaziyetke ve devlet yardımına baqmadan, açlıqta ve printsipleri oğrunda küreşinde belli ola edi. Ekincisi – doğru yapqanınıñ añlaması. Sovetler zamanında milliy areketniñ şimdiki veteranları qaytmaq içün küreşkende tek öz nesili içün degil, kelecek nesiller içün de müim bir şey yapqanlarını añlay ediler. Ve üçüncisi – zor vaqıtlarda bile vazgeçmeyip ileri ketmege yardım etken mizah añlayışı. Mustafa ağa çoq şaqa ete ve çoq güzel lâtifeler bile. O vaqıtmı, şimdimi daa zor edi, dep sorağan edik. O, şimdi daa qolay, çünki bütün medeniy dünya işğal aqqında bile ve qırımtatar milliy areketine ve Ukrainağa qoltuta, dey.
Mustafa Cemilev Qırım.Aqiqat Radiosına onıñ yubileyinde eñ güzel ediye Rusiyeniñ yarımadadan ketmesi olur edi, dep tarif etti:
«Televizornı açıp, ruslar Qırımdan ketkenini eşitse edim – bu, elbette, eñ büyük bahşış olur edi. Belki, öyle de olur, amma ne vaqıt? Vatandan ğayrı, qalğanı er şey bar».
Alim Aliyevniñ qayd etkenine köre, qırımtatarlar öz liderlerine soqurcasına işanmay.
O, qıymetleri ve printsiplerini satmadı, artından ketken insanlarğa hainlik yapmadıAlim Aliyev
– Qırımtatarlar öz liderlerini köklerge çıqarmay, deyler, – qısmen doğru, çünki olarda da ukrainlerde olğanı kibi azatlıq ruhu bar. O, yetekçilerniñ areketlerinden şübelenmege mecbur ete, bu pek yahşı ve doğru. Amma qırımtatar cemiyetinde tazir de bar ya da, aksine, insanlarnı ve yapqanlarını maqtav. Al-azırda işğalcilernen çalışıp, siyasiy karyerasını yapacaq olğan «liderlerni» qırımtatar cemiyeti tanımay. Açıq-açıq yapılğan tazir misalleri pek çoq. Mustafa Cemilev bam-başqadır: o, qıymetleri ve printsiplerini satmadı, artından ketken insanlarğa hainlik yapmadı.
Qırımlı tarihçı Andriy İvanets emin ki, Mustafa Cemilev kibi şahıslar – er angi halq içün büyük muvafaqiyettir.
O, em qırımtatarlarnıñ milliy lideri, em Ukraina siyasiy milletiniñ lideri olaAndriy İvanets
– Özüni gençliginde bile qırımtatar milliy areketiniñ printsipial lideri olaraq kösterdi, zor vaziyetlerde canını ve halqınıñ vatanğa qaytması içün küreşnen bir sayıp fikirlerinden vazgeçmegen edi. Sovetler zamanında siyasiy baqışları içün 6-7 kere mahküm etildi, 15 yıl lager, sürgünliklerde oldı, 1970-inci seneleri sovetlerniñ yapqanlarına qarşı tarihta eñ uzun açlıq narazılığını yaptı. 2014 senesi Mustafa Cemilev özüni daa bir kere kösterdi: Rusiye ve işğalciler onı öz tarafına çekmege ne qadar tırışsa da, neticesi olmadı. O, em qırımtatarlarnıñ milliy lideri, em Ukraina siyasiy milletiniñ lideri ola, çünki qırımtatarlar onıñ şekillenmesinde yer ala. Şu sebepten Ukraina vatandaşları çastlı.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
Aleksandr Golubov, Qırım.Aqiqat Radiosınıñ alıp barıcısı
