Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azası, Qırımtatar resurs merkeziniñ idare reisi Eskender Bariyev iyülniñ 15-19-nda Jenevada keçirilgen BM tamır halqlarnıñ aqları ekspert mehanizminiñ (THAEM) er yıllıq sessiyasında qırımtatar halqınıñ problemleri aqqında tarif etti. Bariyevniñ Qırım.Aqiqatqa bildirgenine köre, ziyaretiniñ esas maqsadı ileride Ekspert mehanizminiñ netice maruzasına kirsetilecek ve, belki de, BM insan aqları Şurasınıñ diger vesiqaları temelinde olacaq THAEM vesiqaları üzerinde işte iştiraki edi.
Qırımtatar halqınıñ vekilleri «Sıñır, migratsiya ve başqa yerde yerleşüv idaresindeki tamır halqlarnıñ aqlarına dair tedqiqatnı» toldurmığa teklif ettiler.
«İlâvelerimizde tamır halqlarnı assimilâtsiyağa oğratmaq ve yoq etmek maqsadınen zorbalıqnen yapılğan çıqaruvlarnı qayd ettik, bunıñ örnegi olaraq ise 1944 senesi qırımtatar sürgünligini kösterdik, 200 biñden ziyade insan Orta Asiya, Ural ve Sibirge çıqarılğan edi. Bizler tamır halqlarnıñ temsiliy organlarını yasaqlav aqqında maddeni kirsetmege teklif ettik – hususan, 2016 senesi Meclisniñ Rusiye Yuqarı mahkemesi tarafından yasaqlanması. Bunıñnen beraber, tedqiqatta al-azırda işğal etilgen Qırımda ealini deñiştirüv maqsadınen insanlarnıñ ketirip yerleştirilmesi aqqında aytılmadı», – dedi Bariyev.
Onıñ aytqanına köre, Rusiyeniñ Qırım askeriyleştirilüvi de ayrıca qayd etildi.
Bariyevniñ aytqanına köre, THAEM sessiyası çerçivesinde tamır halqlarnıñ İnsan aqları şurasınıñ toplaşuvlarında iştirak etüv meselesi köterilgen edi.
«Büyük bir beyanat azırlap, netice maruzasına kirsetilecegine ümüt etemiz. Tekliflerimiz İnsan aqları şurasınıñ vesiqalarına kirsetilse, halqara toplulıqnıñ Rusiye siyasetine tesir etüv içün qoşma diplomatik aletleri olacaq», – dep qayd etti Bariyev.
2014 senesi martnıñ 20-nde Yuqarı Rada qırımtatarlarnı Qırımnıñ tamır halqı dep tanıdı. Böylece Ukraina BM tamır halqlarnıñ aqları beyannamesine qoşuldı. Bu qararğa 283 deputat qoltutqan edi. Ukrainanıñ tamır halqı olğan qırımtatarları ve diger milliy azlıqlarnıñ etnik, medeniyet, til ve din hususiyetleriniñ saqlanıp qalması ve inkişafına kefil olacağını vade etti. Qırımtatar Milliy Meclisi ve Qurultayı halqnıñ temsiliy organları dep tanıldı.
Er yıl avgustnıñ 9-nda dünyanıñ tamır halqlar künü qayd etile. Bu kün 1994 senesi BM Baş Assambleyasınıñ qararı ile tasdıqlanğan edi.
