Kyivdeki Qırımtatar Milliy Meclisiniñ ofisinde qırımtatarlarnıñ lideri Mustafa Cemilev, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov ve Ukraina halq deputatı Rustem Umerov Ukrainanıñ Avropa Şurası daimiy vekili Boris Tarasüknen körüşti.
Körüşüvde Meclisniñ ve Ukrainanıñ Avropa Şurası Temsilciliginiñ işğal etilgen Qırımda insan aqlarını ve qırımtatar hadqınıñ aqlarını qoruycaq, Ukrainıñ Qırım üzerindeki devlet suverenitetini ğayrıdan tikleycek meselelerniñ azırlanması ve baqılmasında işbirligi şekillerini muzakere ettiler, dep yazdı Refat Çubarov Facebook saifesinde.
Onıñ aytqanına köre, 2014-2019 seneleri Ukrainanıñ PACE parlament eyyetiniñ erkânına kirgen Mustafa Cemilev PACEniñ «Qırımtatar halqınıñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki ve Aqyardaki (Ukraina) vaziyetine dair» mahsus maruzası ve qarar leyhasını azırlav işini devam ettirmek müim olğanını qayd etti. Faqat, Cemilevniñ aytqanına köre, maruza müellifi Qırımtatar Milliy Meclisinen ve qırımtatar cemaat teşkilâtlarınıñ vekillerinen kerekli mesleatlar keçirmeli.
«PACEde yañartılğan Ukraina parlament eyyetiniñ azası olğan Rustem Umerov bir sıra teklifini bildirdi, olarnıñ PACE qış ve baar sessiyaları vaqtında Ukraina eyyeti tarafından kerçekleştirilmesi Avropa Şurasınıñ Rusiyeniñ Ukrainağa qarşı istilâsına ve Qırımnı ilhaq etmek ıntıluvlarına qıymet kesüvde printsipial fikirleriniñ saqlap qalmasına yardım etecek», – dep bildirdi Çubarov.
Ukrainanıñ PACE eyyetiniñ yolbaşçısı, Yuqarı Rada «Halq hızmetçisi» fraktsiyasınıñ deputatı Yelizaveta Yasko, Ukraina parlament azalarınıñ yanvarniñ 27-nde Strasburgda başlaycaq PACE qış sessiyasında Qırım meselesini nasıl kötereceklerini tarif etti.
Hatırlatamız, Ukraina Yuqarı Radası yanvarniñ 16-nda daimiy eyyetniñ Avropa şurası Parlament assambleyasına 2020 senesi qaytması aqqında qarar aldı. Buña 348 halq deputatı rey berdi.
Avropa Şurasınıñ Parlament assambleyası 2019 senesi iyünniñ 26-nda Rusiye eyyetini sanktsiyasız qaytarmağa razı oldı. Estoniya, Gürcistan, Latviya, Litvaniya, Poloniya, Slovakiya ve Ukrainanıñ PACE eyyetleri buña cevap olaraq toplaşuv salonını terk etti.
PACE, Rusiye eyyetiniñ rey aqqını ğayrıdan tiklemege qarar alğan soñ, Kreml «Qırım meselesini» Ğarpqa «ardı-sıra ve sabırnen añlatmağa» niyetlene, dep bildirdi.
Rusiye eyyeti, vekâletleri sıñırlanğan soñ 2015 senesi yanvar ayından berli assambleya sessiyalarında iştirak etmegen edi.
Ukraina aq qorçalayıcılarınıñ fikirince, teşkilât talaplarına riayet etmegen Rusiye eyyetiniñ Avropa Şurası Parlament assambleyasına qaytması bu devletlerara teşkilâtnıñ «maneviy teslimi» olacaq.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
