«Meclis kibi bir ittifaqdaşqa saip olmaq – şereftir»: Poroşenkonıñ kampaniyasında qırımtatar temsiliy organınıñ rolü

Bu sene qırımlılar içün saylavlarnen zengin olacaq. Esas Ukrainada müim saylavlar – martnıñ 31-nde prezident saylavlarınıñ birinci turı keçirildi, artıq er kes ekinci turnı bekley. Sentâbr ayında ise Qırımnıñ özünde Rusiye akimiyeti yerli şura saylavlarını keçirmege planlaştıra.

Birisi qırımlılarnı Ukraina prezidenti saylavları meraqlandırmay dep aytsa da, bu yalan. Er kes – em Ukrainağa, em Rusiyege qoltutqan qırımlılar – saylavlaldı yarışnı, namzetlerniñ reytinglerini ve, elbette, namzetlerden biriniñ ğalebesi Qırımğa ne kibi neticeler ketirir, dep faal sürette muzakere ete. Qırımlılarnıñ tek bir qısmı rey berüvde iştirak etmege qarar almaq içün küç ve imkân taptı. Bunıñ içün esas Ukrainağa eki kere barıp kelmek kerek, amma Qırımdavi vaziyetten uzaq olğanlar içün bu zor körüne bile. Esas Ukrainağa yaşamağa ketken qırımlılarnıñ çoq biñli reylerine ise emiyet berilmeli.

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov ve halq lideri Mustafa Cemilev seslendirgen Ukraina prezidenti saylavlarında Petro Poroşenkonıñ namzetine qoltutmaq qararı beklenmegen bir şey olmadı. Meclis şimdiki prezident ile işbirliginde areket ete ve müim strategik meselelerde añlaşıp ola. Meclisniñ qararı tek müim elektoral yardım degil, Petro Poroşenkonıñ saylav kampaniyası içün pek küçlü bir siyasiy plüs.

Sır degil ki, Meclisniñ sesi bütün dünyada eşitile. Ne qadar paradoksal olsa da, Rusiyeniñ Qırım ilhaqından soñ Meclisniñ halqara tesiri ve esas Ukrainadaki tesiri bundan evelkinden qat-qat arttı. Şu sebepten Meclisniñ Poroşenkoğa qoltutmaq qararı – em dünya toplulığı, em Ukrainadaki vatanperver saylayıcılar içün küçlü bir işaret. Şunıñ içün Meclisniñ qarar rolüni qırımtatar saylayıcıları seviyesine, em de Qırımda yaşağan qırımtatarlarnıñ seviyesine tüşürmek – siyasiy ceetten aşaa ve basiretsizdir. Amma Rusiye propagandacıları vaziyetni aynı şu taraftan kösterecek ola. Belki, bu yapqanları rusiyelilerniñ aqlında Meclisniñ rolüni nivelirley bile, amma Qırımda ve Rusiyeniñ tışında Meclisniñ statusı ve tesiri yıl-yıldan artmaqta.

«Meclis qırımtatarlarnı temsil ete. Bizler canlarımıznı feda etip, Ukraina içün küreşemiz, bir çoq ukrainalı bunı añlay. Misal olaraq, studentlernen körüşken soñ bir çoqu Petro Oleksiyovıç Poroşenkoğa rey berecegini yazğan edi. Eminim, Meclisniñ ve qırımtatarlarnıñ qararı birinci turda tesir etti ve ekinci turda saylayıcılarnıñ qararına tesir etecek, cemiyetke Ukrainanıñ menfaatları etrafında birleşmege yardım etecek», – dep bildirdi maña öz fikrini Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini Ahtem Çiygoz.

Refat Çubarov Meclisniñ prezident namzeti Petro Poroşenkoğa qoltutmaq qararına bağışlanğan matbuat konferentsiyasında qırımtatar temsiliy organı müim ve kerekli olğanını adiy ve qolay bir şekilde köstergen edi. O, bir afta içinde Mecliske bütün dünyada eñ yüksek seviyede keçirilgen halqara tedbirlerde iştirak etüv davetnameleri ne qadar çoq kelgenini tarif etti. Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov daa az davetname alsa, şaşmam.

Bugünki vaziyette Meclis kibi bir ittifaqdaşqa saip olmaq pek şerefli oldı. Meclis azalarınıñ çeşit halqara meydançıqlarda bulunması bu tedbirlerge siyasiy küç qoşa. Bu yüksek sözler degil, bu aqiqattır.

«Şübhesiz, Meclisniñ qararı ve qırımtatarlarnıñ destegi şimdiki prezidentke prezident saylavlarınıñ ekinci turına keçmege yardım etti, çünki rey berüvniñ birinci turı ögüne Petro Poroşenko ve Yuliya Tımoşenkonıñ reytingleri pek yaqın edi. Mence, şimdi de, ekinci tur ögüne, prezident Volodımır Zelenskıy kibi yüksek reytingli raqipni yeñmek içün Meclisniñ itibarını qullanmalı», – dep ayttı maña «Serbest Qırım» areketiniñ faali Emine İbraimova.

Eñ büyük media şahısları – Mustafa Cemilev, Refat Çubarov, Ahtem Çiygoz, İlmi Umerov ve Eskender Bariyev – işğal altındaki yarımadağa kirip olamasa da, olar Qırımdaki yaşayıştan uzaq degiller. Kyivdeki Meclis ofisine ne vaqıt kirseñ, mında er vaqıt Qırımdan kelgen musafirler bar, olarnıñ arasında qırımtatar milliy areketiniñ veteranları, genç faaller bar. Olar tek Qırımdaki vaziyetni bildirmege kelmey, mında ola Meclis ile faaliyetlerini belgiley, bütün müim mesele ve problemlerni al etüv qararlarını azırlay. Şunıñ içün birisi Meclis Qırımdaki tesirini coydı dep aytsa, bu yañlış bir şey. Vaqıt kelir, bu insanlar siyasetni tek yaqından körgenini añlar.

Şimdi ise er kes bile ve añlay, Rusiye qırımtatar halqınıñ liderini ve Meclisniñ eñ itibarlı azalarını quvıp, özüne qarşı hata yaptı. Bugünde-bugün Rusiyege ketirgen siyasiy zararlarına qıymet kesmek zor.

Prezident saylavlarınıñ ekinci turında kim qazansa qazansın, Ukraina Avropa ve Ğarpnıñ demokratiya degerleri, söz ve saylav serbestliginiñ tarafdarlığınen bağlı daa bir imtiannı berdi.

Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)

«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün