«Bugün Acı Qalda ne yaptıñ? Doğrusını ayt». Mambet Asan-Usta Qırımda nasıl hırsızlanğanını tarif ete

İşğal etilgen Qırımnıñ İslâm Terek rayonında mayısnıñ 18-nde saat 20:00-lerde kimligi belli olmağan insanlar 29 yaşında qırımtatarı Mambet Asan-Ustanı hırsızladı. «Qırım birdemligi» cemaat birleşmesi bildirgenine köre, onıñ qanunsız tutuluvı, büyük ihtimalnen, mayısnıñ 18-nde Aqmescit civarında demiryolda olğan adisenen bağlı. Asan-Usta tek gece haber berip oldı: Aqmescitte başına çuval taqıp ketirilgen belli olmağan bir binada bulunğanını ayttı. Qırımlını yapmağanlarını yaptı kibi aytmağa zorlap, Acı Qal (Çistenkoye) köyü yaqınlarında demiryolnıñ patlatıluvınen bağlı sorğuğa çekkenler. Mambut Asan-Usta hırsızlanğanınıñ tafsilâtlarını Qırım.Aqiqatqa tarif etti.

Aqşam saat sekizlerde İslâm Terek qasabasınıñ kirişinde meni GİBDD hadimleri toqtattı. Arabam bozulğanı içün onı buksirnen çekip alğan ediler. Vesiqalarımnı teşkerip başladılar. İnspektor bölükke barmaq kerek, çünki sistemada teşkerip olamadılar, dep ayttı. Böyle dedi: «Uzun bir iş degil». [Para cezasını berüv] qararı daa yanlarında yoq edi, sigorta içün bir qarar yazılacaq, dep ayttı. «Bir 20 daqqa ve serbestsiñ».

Yanımda qardaşlarım bar edi, sorağanlar: «Sennen barayıqmı?» Men ise: «Kerekmey. Protokol – tez iştir» dedim. Olar eñ yaqın vaqıtta kelip, olarnen körüşirim, dep beklegenler. Maşinamnı da anda qaldırdım.

İnspektorlarnıñ maşinasına oturdım, İslâm Terek [Rusiye polisi] bölügine ketirgenler, vesiqalarımnı baqıp, qarar yazıp başlağanlar. Başta er şey yahşı edi, aytqanı kibi. Soñra ayta: «Bitti, serbestsiñ. Vesiqalarıñda bir şey yoq. Para cezasını tölersiñ, er şey güzel olur».

Meni anda alıp ketkende aytqan edi: «Qasevetlenme, alğan yerime alıp keterim seni». Vesiqa işi bitken soñ dedi ki: «Arqa taraftan çıqayıq, maşinam ayda, daa yaqın olur». Men aytam: «Olur. Farqı yoq». Bölük çıqışında, azbarğa ketkende, başladı bir şeyler aytmağa: maşina nasıl cedvelge aldırıla, para cezasını tez töleseñ, bir şey olmaz ve ilâhre. Araba qapusına kelgende maña qol uzatıp ayta: «Aydı, yahşı qal».

Men deyim: «Toqtasa. Meni o yerge alıp ketersiñ, degen ediñ». Yaqınlarda pek çoq maşina turğanını kördim, amma bizge yaqın kiçik bir mikroavtobus tura edi. Kölgede tura edi, Volkswagen T5-ke oşağan bir mikroavtobus. Yanında arbiy urbada bir adam tura edi.

Birden şübhelendim, amma qaravuldır ve iç alâqası olmağan insanlardır, dep tüşünmege tırıştım. Maşina yanında bir dört kişi bar edi. İnspektorğa aytqanlarımdan soñ qolunı uzatıp ayta: «Bağışla, yollarımız farqlı». Birden GİBDD maşinası keldi, inspektor minip ketti.

Amma menden bir adım atqan soñ maskalı insanlar meni tuttı, tahminen altı kişi bar edi. Meni tutıp, közlerimni, qıçırmayım dep ağzımnı qapatqanlar, qollarımnı arqamda tutıp, maşinağa mindirgenler. Soñra özleri de maşinağa mingenler. Çeşit qorquzuvlar oldı: yañlış bir şey yapsam, bu maşinada çoq şey körerim. Yolumız ise uzun, dep aytqanlar.

Ağzımnı açqan soñ sual berip başladım: «Sebep ne? Başqa birisinen qarıştırdıñızmı meni?» Diñlemeyip, meni qorquzmağa devam etkenler. Meni tınçlandırmağa tırışıp, ura ediler, çünki pek tirenmedim, amma aytqanlarına da boysunmadım. Kene de qollarımnı bağlap, qırçma taqqanlar, başıma bir şal atqanlar, skotçnen baylağanlar.

Meni arqağa oturtqanlar, ceplerimden er şey çıqarıp, cep telefonımnıñ blokunı açqanlar ve tez areket etkenler. Bu tam saat doquzda edi, çünki bölük çıqışında saatqa baqtım.

Uzun-uzun tegiz yoldan kettik. «Tavridadan» keçkenimizni birden añladım, Aqmescit şeerine doğru ketemiz, dep añladım. Şeerde meni çoq kezdirgenler, tahminen bir saat, belki, biraz ziyade. [Gece] 12-lerde toqtadıq. Bir azbarğa kirdik. Bu da bir bölük edi, añlağanıma köre. Başımda alâ daa maska bar edi, qollarım bağlı edi ve eki taraftan kele ediler. Yavaş-yavaş kete edik. Bu ayatlarda çeşit taraflardan anda bulunğan insanlarnıñ sesleri eşitilgen edi. Qorquzuvlar bar edi, tez ketiriñiz, öldüriñiz ve ilâhre dey ediler. Maneviy basqı olğanını añlap, ne yapacaqlar dep bekledim. Özümni maneviy ceetten azırlamağa tırıştım.

Ayatlardan merdivenge keldik, uzun-uzun aşağı kettik, bir buçuq-eki qat, belki. Anda tüşkende meni skemlege oturtqanlar, qırçma ve maska üstümde ediler. Skemlege oturtıp, birden aytqanlar: «İmzala, itiraf et». Men cevap berdim: «Ne tanıyım? Bir şey yapmadım». Olar aytalar: «Bugünki adiseden haberiñ bardır. Bugün Acı Qalda ne yaptıñ?»

Bugün kerçekten Acı Qalğa bardım. Anda işim bar edi. Meni demiryoldaki diversiyada qabaatlaycaq oldılar. Men bir alâqam yoq, dep cevap berdim. Soñra maskamnı çıqarğanlar, qırçma qollarımda qala edi. Eki erkek maskasız otura edi. Birisi tura, ekincisi masa başında otura edi ve ögünde kâğıtlar bar edi. Üçüncisiniñ maskası bar edi, qolçaqlar ve meni qorquza edi, bir şey aytmasam, «tilimni çezecekler» dey edi.

«Suallerimizge ne qadar tez cevap berseñ, o qadar tez qorantaña qavuşırsıñ, – dep ayta ediler. İndemeseñ, qorantañnı bir daa körmeyceksiñ».

Aqmescit rayonındaki Acı Qalda bulunğanımnı soradılar. Doğrusını aytmağa tırıştım. Delillerim bar edi – avtobus biletiniñ çeki. «Er şeyni teşkere bilesiñiz» dedim. Soñra soraylar: «Ukrayınanen ne alâqañ bar?». Men cevap berdim: «Ukrayınağa bir vaqıt barmadım, sıñırdan keçmedim ve tanışlarım yoq».

Soñra bazı şahsiyetler aqqında sorap, adlarını ayta ediler. Kim olalar ve ilâhre soradılar. «Gizlemege ve tanımağanını aytmağa tırışsañ, daa beter olur», – dediler. «Yalan detektorı» cihazına oturtmağa istediler: «Ne olğanını bilesiñmi?» Men cevap berem: «E». Olar deyler: «Aysa istemegenimiz kibi cevap berseñ, poligrafqa oturtacaqmız, ve suallerge cevap bereceksiñ». Men dedim: «Poligrafqa oturmaycam, çünki qorqam. Belli olmağan bir yerde bulunam, telükesizligim içün qasevetlenem. Qasevetlenem ve poligraf malümatı doğru olmaycaq». Meni kene qorquzıp başladılar, qasevetlerimni şimdi «tez bitirirler» degenler.

Uzun olmağan bir subetten soñ meni odada qaldırıp qapatqanlar. Bir saat anda oturdım. Ara-sıra kirip baqa ediler, aynı mevzuda sual bere ediler. Soñra kete ediler.

Soñra kene qolçaqlı, maskalı adam kirdi. Şeylerimni qaytarıp, başıma bir qumaş, skotç baylağan, qollarıma qırçma taqıp, aytqanlarına riayet etecem, dep ayttı. Kene aynı yoldan çıqarıp, maşinağa mindirgenler, amma bu sefer yengil araba edi. 15 daqqalıq yoldan soñ toqtadıq ve maña aytqanlar: «Çıqmağa isteseñ, aytqanlarımnı yapacaqsıñ. Maskanı ve qırçmanı çıqaracam, közlerini birden qapatacaqsıñ. Maşinadan çıqıp, 150-ge qadar areketsiz sayacaqsıñ. Aylanmağa tırışsañ, qaytıp kelecekmiz».

Meni tışarı çıqarğanlar, bir yerde turıp, 50-ge qadar saydım ve olar birden ketkenler. Anda-mında baqıp, Aqmescitte yaqarlıq stantsiyasınıñ yanında olğanımnı añladım. Soñra cep telefonımnı açıp, bulunğan yerimni ayttım.

Mambet Asan-Usta, vatandaş imayecisi

«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün:https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.