Ukraina Tış işler nazirligi Qırımnı işğalden qurtaruv halqara sammiti içün teşebbüste bulundı, onı fevralniñ 26-nda, Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı tirenüv kününde keçirmege teklif eteler. Bu aqta Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar LB.ua intervyüsında tarif etti.
«Anda (Qırımnı işğalden qurtaruv strategiyasında – QA) platforma qurulışı aqqında aytıla. O, Qırım mevzusını çeşit seviyelerde tutacaq çoq dereceli çerçive berecek. Eñ yüksek siyasiy derecenen sammit oğraşacaq, onıñ teşkil etüv teşebbüsi Ukrainağa ait. O, er yıl keçirilecek, onı Ukraina içün simvolik künde – fevralniñ 26-nda – Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı tirenüv kününde yapmağa teklif etemiz», – dedi Ceppar.
Onıñ aytqanına köre, Azaq-Qara deñiz regionınıñ telükesizliginen bağlı konferentsiyanıñ keçirilüvi planlaştırıla.
«Qırım işğali aqqında aytacaq olsaq, laf tek iç bir vaqıt unutılmaycaq insan aqlarınıñ muntazam sürette bozuluvı aqqında ketmey, yarımadanıñ askeriyleştirilüvi ve tek Ukraina degil, bütün regionnıñ havfsızlıq telükesi aqqında aytıla. Rusiyeniñ isteklerini köremiz – em Yaqın Şarq, em Şimaliy Afrika. Olar içün Qırım – arbiyler içün bir platsdarm. Şunıñ içün telükesizlik konferentsiyası teşkil etmege planlaştıramız, keçirilüvi noyabr ayına planlaştırıla, amma karantin ve pandemiya deñişmeler kirsete bile», – dedi Ceppar.
Ukraina baş naziri Denis Şmığal akimiyet azırlağan Qırımnı işğalden qurtaruv strategiyasınıñ noqtalarını aydınlatmadı, «devlet sırı» olğanını ayttı.
Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba bildirdi ki, onıñ müessisesi Qırımnı işğalden qurtaruv strategiyasınıñ öz qısmını bitirip, Ukrainanıñ reintegratsiya ve vaqtınca işğal etilgen topraqlar meseleleri nazirliginen mesleat keçirdi. Şimdi işbu strategiya boyunca umumiy vesiqa Ukraina Milliy telükesizlik ve mudafaa şurasına berilmek içün azırlanıla.
Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıynıñ qayd etkenine köre, Ukraina işğal altındaki topraqlarını, hususan işğal etilgen Qırımnı qaytarmaq niyetinden vazgeçmey.
Kreml Qırım meselesi qapatıldı ve Rusiye onı halqara muzakerelerge almaycaq, dep çoq kere bildirgen edi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
