Rusiye prezidentiniñ matbuat kâtibi Dmitriy Peskov, Moskva Ankaranı 2014 senesi Rusiye tarafından işğal etilgen Qırım meselesinde Türkiye reberliginiñ «fikrini» deñiştirmesine iqna etecek ola, dep bildirdi.
«Prezident Erdoğan (Türkiye prezidenti – QA) ve prezidenti Zelenskıy (Ukraina prezidenti – QA) arasındaki muzakerelerni aytsaq, bu kene eki devletniñ eki taraflı munasebetleridir. Qırımnen bağlı beyanatları alâ daa ciddiy añlaşamamazlıqlarımız olğan meselelerge kire. Bu añlaşamamazlıqlar Ukraina tarafından çezilmeycektir, amma ümüt etemiz ki, ardı-sıra areketlerimiz Türkiye ortaqlarımıznı iqna etmege yardım eter, olarnıñ şimdiki Qırım fikri pek doğru degil, daa doğrusı, tamamen yañlıştır», – dep bildire Peskovnıñ aytqanlarını «İnterfaks» agentligi.
Peskov, «Rusiye ve Türkiye munasebetleri inkişaf ete, ve bir suvuq devri yoq», dep işandırdı.
Türkiye prezidenti Recep Tayyip Erdoğannıñ aprelniñ 10-nda bildirgenine köre, İstanbulda Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy ile keçirgen muzakerelerde Ankaranıñ Qırım ilhaqını tanımamaq qararını tasdıqladı ve Ukraina akimiyetiniñ yarımadanı işğalden qurtaruv teşebbüsi olğan «Qırım platformasına» qol tuttı.
ABD, Poloniya ve bir sıra memleket, şu cümleden Rusiye bu platformağa qol tuttı.
Türkiye, Ukrainanıñ Rusiye ile zıddiyetinde Ukrainağa qol tuta, amma Moskvağa qarşı ğarbiy sanktsiyalarğa qoşulmadı. Türkiye, Ukrainanıñ suvereniteti ve topraq bütünligine qol tuta ve qırımtatarlarnı qoruy.
Soñki vaqıtları NATO azası olğan Türkiye ve Ukraina arasında arbiy-tehnik işbirligi de inkişaf ete. Onıñ maqsadı Rusiye istilâsı daa faal tarzda olsa, Ukrainanıñ mudafaa qabiliyetini quvetleştirmek ola.
Aynı vaqıtta Türkiye, NATOnıñ diger azalarından farqlı olıp, Rusiye ile bir qarar munasebetlerde qalmağa tırışa, NATO sistemalarına zıt kelgen Rusiye silâsını bile satın ala, bu da ABDniñ Ankarağa qarşı kirsetken sakntsiyalarnıñ sebebi oldı.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
