Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Rusiye Tış işler nazirliginiñ resmiy vekili Mariya Zaharova, başqa memleketlerniñ «Qırım platformasınıñ» sammitinde iştirak etmesi Rusiyeniñ olarğa qarşı munasebetine tesir etecek, dep tenbiledi. «Bazı memleket, halqara teşkilât ve vekilleriniñ «Qırım platformasında» iştirak etkenini Rusiye Federatsiyasınıñ topraq bütünligine qast etüv olaraq baqmağa mecbur olacaqmız», – dep bildirdi Zaharova Rusiye Tış işler nazirliginiñ saytında peyda olğan tefsirde.
Moskva nasıl bir cevap berecek – ve bir şey yapacaqmı – şimdilik tam belli degil. Amma «Qırım platformasınıñ» sammitinen bağlı açuvları belli – bunı tek Zaharova aytmay.
Qırım platformasınıñ» sammitinen bağlı açuvları belli – bunı tek Zaharova aytmay
Ne oldı da, açuvlanalar? Bir sıra dünya memleketiniñ reberleri Kyivde toplaşıp, Ukraina toprağınıñ Rusiye tarafından ilhaq etilüvi qabul etilmez dese, ortaq beyanname imzalasa, Rusiye içün bir şey kene de deñişmedi.
Aqmescitte ya da Yaltada kene de Rusiye bayraqları qala. Qara deñiz flotu – Aqyarda. Qırımnıñ Rusiye reberligi – Aqmescitniñ iş odalarında. Ukraina vatanperverleri ve faaller – apishanelerde. Temsilcileri Kyivde toplaşqan memleketlerniñ fikri sammitten evel de belli edi: Qırım ilhaqını tanımaylar, mında bir şey deñişmey. Kyivdeki körüşüvden evel de Zaharova Rusiye jurnalistlerine intervyü berip, Moskvağa Qırım dialogı içün alternativ bir meydançıq kerekmey, çünki «kerçek «Qırım platforması» Qırımda buluna», dep ayttı. Mesele ne aysa?
Kreml, bir taraftan, menfaatlarını küçnen tasdıqlamağa tırışa, diger tarafıtan küç aqqı halqara toplulıq tarafından tanılsın dep istey
Eminim, mesele Moskvanıñ imkânsız olğanını istegeni ola. Kreml, bir taraftan, menfaatlarını küçnen tasdıqlamağa tırışa, diger tarafıtan küç aqqı halqara toplulıq tarafından tanılsın dep istey. Amma eki cian cenkiniñ derslerini unutmağan zemaneviy dünyada böyle olmağanını köremiz.
Rusiye memurları «Ulu zaferniñ» faal ustaları ola, Zaharova özü de mayısta Ekinci Cian cenkindeki ğalebe aqqında hatırlatqan Georgiy şeritinen körüne. Mesele şu ki: Ekinci Cian cenkiniñ esas dersine köre, sıñırlar küçnen ve halqara uquqqa zıt bir şekilde deñiştirilgenine razı olsaq, tecavuzcı ket-kete ileriley.
Eminim, Qırım ilhaqı bu ceetten Putin içün ilk deñev adım oldı – Gitler içün Avstriyanıñ qoşulması da ilk, deñev adım olğan edi. Ve cenk ve işğalni körgen memleketlerniñ siyasetçileri bunı ne içün körmey eken?
«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Vitaliy Portnikov, kyivli jurnalist, Qırım.Aqiqat müellifi