Jurnalistlerni qoruv komiteti (JQK), Rusiye akimiyeti «matbuat vekillerine para cezalarını berüvden ve olarnı Qırımda taqip etüvden vazgeçmeli», dep tüşüne. Teşkilât Rusiye kontrolindeki Aqmescit mahkemesiniñ Qırım gazetiniñ baş muarriri Bekir Mamutovğa çıqarğan qararını izaatladı. Bekir Mamutov Qırımtatar Milliy Meclisi añılğan BM Baş kâtibiniñ maruzasını gazette derc etkeni içün 4 biñ ruble para cezasını aldı. JQK, mahkeme qararını «saçma» dep adlandırdı.
«Rusiye akimiyeti jurnalist Bekir Mamutovğa qarşı çıqarılğan saçma ükümge qarşı istinafqa itiraz bildirmemeli ve işini yapqan qırımlı jurnalistlerniñ taqibini toqtatmalı. Rusiye akimiyeti Ukrainağa ait Qırımnı işğal etkeninden berli mustaqil Qırım seslerini taqip ve qorquzuv yolunen bastırmağa tırıştı. Olar yerli jurnalistlerge qarşı basqını toqtatıp, olarğa telükesizlikte ve qorqusız çalışmağa imkân bermeli», – dep qayd etti Avropa ve Orta Asiya JQK programmasınıñ koordinatorı Gülnoza Said.
Aqmescitteki mahkeme Bekir Mamutovğa para cezasını berdi. Gazetniñ baş muarriri Qırım.Aqiqatqa tarif etkenine köre, o, imayecilerinen beraber mahkeme ükmüni şikâyet etmege niyetlene.
Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi Mamutovnı taqip etken Rusiye akimiyetiniñ Qırımda yapqanları içün takbih etti.
2016 senesi Rusiye kontrolindeki Qırım Yuqarı mahkemesi, soñra da Rusiye Yuqarı mahkemesi qırımtatarlarnıñ temsiliy organı olğan Meclisni yasaqlamağa qarar aldı. Onı Rusiye topraq bütünligine qast etüv ve insanlarnı qorquzuv manaçığınen ekstremist teşkilâtı dep tanığanlar. Meclis faaliyetini yasaqlav teşebbüsi işğal etilgen Qırımnıñ sabıq prokurorı ve Rusiye Devlet dumasınıñ deputatı olğan Natalya Poklonskayağa aittir.
2017 senesi BM halqara mahkemesinde Ukraina Rusiyeni Ukrainadaki terrorizm tedbirlerine para bergeni ve qol tutqanı, em de Ukrainağa qarşı istilâ yapıp, ırqiy ayırımda iştirak etkeni sebebinden mesüliyetke çektirmek içün oña qarşı dava açtırdı.
Ukraina, BM Halqara mahkemesine muracaat etip, vaziyetniñ acele olğanına emiyet berip, vaqtınca tedbir almağa rica etti. 2017 senesi aprelniñ 19-nda mahkeme Ukraina talaplarınen bağlı Rusiyege qarşı muvaqqat tedbirlerini kirsetmege qarar aldı.
Vesiqada Rusiyeden Meclis faaliyetini yasaq etmek qararı ile qırımtatar halqınıñ menfaatlarını temsil etmesi mevzusında aq-uquqlarınıñ bozulmasını toqtatmağa ve işğal etilgen yarımadada ukrain ve qırımtatar tillerinde tasil berilmesini temin etmekni talap etti.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
