Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarnıñ reintegratsiya meseleleri nazirligi qırımtatar tilini inkişaf etüv ve populârlaştıruv strategiyası üzerinde çalışmağa başlay. Bu aqta nazirlikniñ matbuat hızmeti haber ete.
«UNESCO tasnifine köre, qırımtatar tili ciddiy telüke altında bulunğan tiller sırasına kirmekte. Qırımtatar tiliniñ saqlanması ve inkişafı ceetinden daa bir telüke Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyarnıñ Rusiye tarafından vaqtınca işğal etilüvi neticesinde peyda oldı, til bilgenlerniñ çoqusı anda yaşay», – dep aytıla haberde.
İntegratsiya nazirligi, aralarında türkşınas ve tilşınaslar, aliy oquv ve orta oquv tasil müessiseleriniñ ocaları, cemaat teşkilâtlarınıñ vekilleri, jurnalist ve ressamlar olğan mütehassıslardan teklif alıp başladı.
Nazirlik, alınğan malümat umumiyleştirilgen soñ İntegratsiya nazirliginde meraqlı olğan icra akimiyet organlarınıñ vekilleri, Qırımtatar Milliy Meclisi, Ukraina Milliy ilimler akademiyasınıñ müessiseleri, aliy oquv yurtları, media ve cemaatçılıq temsilcileriniñ iştiraki ile iş gruppasınıñ toplaşuvı ötkerilecek.
Strategik vesiqanıñ kontseptsiyasını 2020 senesiniñ soñuna qadar azırlamağa planlaştırıla.
Ukrainanıñ daimiy vekili Yuriy Klımenko Jenevada BM insan aqları Şurasınıñ 45-inci sessiyasında bildirgenine köre, Rusiye «Qırımda repressiv siyasetniñ eñ yaramay ananelerini köstere». Bu şekilde o, işğal altındaki yarımadanıñ insan aqları vaziyetini izaatladı.
Ukrainanıñ Jeneva BM daimiy vekili Yuriy Klımenko BM tamır halqlar meseleleri mahsus maruzacısı H.F.Kali Tsay ile interaktiv dialog vaqtında Rusiye işğal etilgen Qırımda insan aqlarını boza, dep tarif etti. Onıñ qayd etkenine köre, yarımadada Qırımtatar Milliy Meclisiniñ faaliyeti yasaqlandı, qırımtatar tili ise aqsımlana. Klımenkonıñ aytqanına köre, Qırımda ealini qorquzmağa, qırımlılarnı söz ve toplaşuv serbestligi aqqından marum etmege devam eteler.
Qırımdaki Rusiye akimiyeti Ukraina akimiyeti ve halqara teşkilâtlarnıñ qırımtatarlarnıñ ayırımğa oğratılğanına dair malümatını inkâr ete.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
