Bugünde-bugün Qırımda ukrain tilinde tek 249 talebe oquy. Bu, yarımadanıñ 2014 senesi Rusiye tarafında işğal etilmesinden evel 50 qat az, dep yazdı Telegramda Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova.
“Regional tiller ya da milliy azlıqlar tilleri Avropa hartiyasınıñ 8-nci maddesinde qayd etilgen ana tilinde tasil alma aqqı bozula. Böylece, qırımtatar tilinde telebelerniñ tek 3 faizi oquy (6400 talebe), ukrain tilinde oquğanlarnıñ sayısı ise işğlniñ devamında 50 qat eksildi, bugünde bu 249 talebe”, – bunı Denisova "Qırım platforması: Qırımnı işğalden azat etüv yolu" tögerek masa vaqtında haber etti.
Aynı zamanda Lüdmila Denisova, bugünde-bugün Rusiye siyasiy sebeplerden 133 Ukraina vatandaşını taqip etkenini hatırlattı.
"Olardan 114 qanunsız sürette apis eyerlerinde tutula. 15-i Qırımda ve 99-ı RF-da. Episi olıp 78 qırımtatar", – dep yazdı o.
Şunı da qayd etti ki, dört aydan berli Rusiye Ombudsmeni Tatyana Moskalkovadan işğal etilgen Qırımğa barıp kelüvi ile bağlı cevapnı bekley.
“Niayet, Ukraina ükümetini Kreml taarfından apis etilgen mabüslerniñ qorantalarını desteklemege çağırdım, çünki şimdi babasız 198 çağına yetmegen bala qaldı”, – dep qayd etti Denisova.
Bıltır dekabr ayınıñ soñunda Denisova Moskalkovadan cevap aldı, dep bildirgen edi. Anda Rusiye ombudsmeni Rusiye Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmetinden razılıq almaq içün mektüp yollağanını bildirdi.
Rusiye Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmeti Ukraina ombudsmeniniñ malümatını izaatlamadı.
İyülniñ başında BM insan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bachelet Qırımdaki insan aqları vaziyetine dair maruzanı taqdim etip, yarımadada işkence qullanıla ve söz serbestligi sıñırlanıla, dep bildirdi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
