Günduz Mamedov: «Kreml Rusiyeni kemikler ve qan temeli üzerinde qurmağa tırışa»

ŞSCB-niñ ve diger totalitar akimiyet rejimine malik olğan memleketlerniñ tarihı köstere ki, ağır cinayetlerni yalıñız işğlci ya da tecavuzkâr degil, em de öz memleketiniñ akimiyet organları yapa bilir. Rusiye mahkemesi tarafından faaliyeti yasaq etilgen "Memorial" Rusiye ve halqara teşkilâtı kommunist rejimi qurbanlarınıñ hatırasını bütün keçmiş ŞSCB-niñ sakinlerine qaytara ve bir daa tekrarlanmamaq kerek olğan cinayetler aqqında hatırlata.

Keçmişniñ ağırtqan yaralarını tedaviylep yahşı etmek ve yañı azaplardan qurtulmaq içün işançlı bir retsept bar.

Birincisi, vatandaşlarnıñ ozb memleketleriniñ keçmişi ve semetdeşlerine qarşı yapılğan cinayetler aqqında bütün aqiqatnı bilmek içün şartsız aqqı bar. Devlet akimiyeti ise bu aqnıñ yerine ketirlmesi içün yardım etmeli.

Ekincisi, bütün ağır cinayetler qanun qoruyıcı organlar tarafından vesiqalatırmalı ve tahqiq etilmeli. Qabaatlılar cismaniy olmasa, tarihiy mesül olmalı. Bağışlama ise yalıñız neni bağışlağanımıznı bilgenimiz zaman tam olur. Qırımtatarlarnıñ sürgün etilmesi cinayeti ile bağlı Qırım MC Prokuraturasınıñ başlatqan tahqiqiniñ manası budır.

Üçüncisi, cinayet qurbanları ve olarnıñ yaqınları ğayrı qanuniy yolnen marum etilgen malk-mülküniñ maneviy satisfaktsiya ve repatriatsiya ve ketirilgen zararğa köre diger tazminat aqqını almalılar. Ğayrıdan tiklene bilenecek bütün mülkiyet aqlar tiklenilmeli. Qurbanlar ve olarnıñ azapları eşitilmeli. Bu, barışıqnıñ esas şartlarından biridir.

Retseptniñ dörtünci komponenti islâat ve cinayetkâr devletniñ peyda olmasına imkân bermegen devlet ve vatandaş institutlarınıñ yaratılması. Bu işte er angi qanunsız areketlerni tapacaq, taqip etecek ve yoq etecek adliye organlarınıñ rolü müimdir. Bu faaliyet muvafaqiyetli olması içün cemaatnıñ adliyege işançı şeksiz olmalı.

Retseptniñ beşinci komponenti - rejimniñ qanunsız faaliyetinde iştirak etkenlerniñ episiniñ lüstratsiyağa oğratılması. Böylece devlet ve siyasiy sistema zeerli ananelerden ve bozuq standartlardan temizlene. Hususan bu qanun qoruyıcı organlarğa ve telükesizlik müessiselerge ait olmalı.

Keçmiş cinayetlerniñ tahqiq etilmesi ve adaletli mahkeme etilmesi, eger olar olsa, - bu tunçtan iç de beter olmağan abidelerdir. Bu, şübeli qaramanlarğa degil, iç bir vaqıt tekrarlanmamalı olğan adiselerge abidelerdir. Bu abideler bizim ruhumızda ve aqlımızdadır. Ruhumızdaki abideler meydanlardaki taş figuralardan daa qıymetlidir. Olar totalitar ve avtoritar liderlerge öz planları içün icracılarnı tapmağa keder ete, ekseriyetniñ sessiz razılığını almağa mania ola. Totalitar rejiminiñ cinayetleri ŞSCB siyasiy elitasınıñ buyurığı ile ömürge keçirile edi. Amma on biñlerce "adiy vatandaş" olarnıñ vastasız icracıları edi. Adiy icracılar olmadan iç bir cinayetkâr akimiyet yoq.

Rusiye mahkemesiniñ "Memoriallar"nıñ qapatılması aqqında qararı ukrainlerge hatırlatmalıdır ki, qanun qoruyıcı ya da mahkeme organlarınıñ er angi ğayrı qanuniy areketi bütün uquq qoruyıcı sistemasına işançnı boza ve toqtamağan hatalar ve cinayetler dairesini yaratıp, bizni normal tınç kelecekten marum ete.

Mahkemeniñ "Memoriallar"nıñ faaliyetiniñ toqtatılması aqqında qararı asılında qanunsızdır, kelecek ceetinden ise telükelidir. Çünki bu qarar - ameldeki Rusiye akimiyeti Rusiyeni aqiqatnı gizlep, cinayetkâr kommunist rejiminiñ millionlarca qurbanlarınıñ kemikleri ve qanı temeli üzerinde qurmağa tırışqanını köstere. Demek ki, keçmiş tekrarlanacaq. Bu, Ukrainanıñ ve Rusiyeniñ diger qomşularınıñ tınç kelecegi içün doğru telükedir ve bu Rusiyeniñ bütün vatandaşları içün havflıdır.

Kelecekte Ukrainanı, şimdi muvaqqat işğal altında olğan topraqlarda tınçlıqnıñ ve işançnıñ ğayrıdan tiklenmesi bekley. Silâlı çatışma zamanı yapılğan cinayetlerniñ tahqiq etilmesi içün yardım etecek bir çoq cemiyetler endi peyda oldı ve daa peyda olacaqtır. Ne yahşı ki, biz cemaat ve devlet birleşmeler arasında işanç yaratmağa tırışamız.Buña misal olaraq, Qırımnıñ işğaliniñ vesiqalaştırma protsesinde çoq sayılı içtimaiy teşkilâtlarnıñ, Milliy afıza institutınıñ, qanun qoruyıcılarnıñ ve digerlerniñ sinegriya nümünesi kibi Rusiye tecavuzınıñ Virtual müzeyi. Ukraina ükümeti bu çatışmanıñ bütün qurbanlarınıñ aqlarını qorumaq içün çatışma ve işğal zamanı bütün ağır cinayetlerge uquqiy qıymet bermek içün elinden kelgenini etmeli olacaq. Bu, toprağımızda qaviy ve samimiy sulhnıñ ğayrıdan tiklenmesi içün ilk şartlardan biridir.

Silâlı çatışmalarnıñ tarihınıñ araştırılmasında ealiniñ arasında eñ çoq işan devletke bağlı olmağan teşkilâtlarnıñ qazana. Buña köre, devlet içün devletke bağlı olmağan teşkilâtlar ile işbirlik müimdir, Rusiyede kibi yoq etilmesi degil.

Günduz Mamedov, Ukraina Baş prokurorınıñ sabıq muavini, evel Qıırm MC prokuraturasınıñ başı

«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün