Mustafa Cemilev, qırımtatar halqınıñ aqları oğrunda küreşip, halqınıñ ürmetini ve qırımtatar milliy lideri statusını qazandı. 1966-1983 seneleri devamında o, altı kere apiske alınğan edi. Yedi kere mahküm etilgen Cemilev «sovetler qurumını aqaretlegen fikirleri» içün 15 yıl apiste yattı. 1975-1976 seneleri Omsk apishanesinde 303 kün açlıq narazılığını tuttı. 1986 senesi azatlıqqa çıqtı.
1991 senesinden 2013 senesine qadar Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi edi. Mustafa Cemilev – III-VII çağırılış Ukraina Yuqarı Radasınıñ halq deputatı. 2014 senesi noyabr ayından berli – VIII çağırılış Ukraina halq deputatıdır.
2014 senesi avgustnıñ 20-nde Ukraina prezidenti Petro Poroşenkonıñ №657/2014 fermanı esasında Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqı işlerinden vekâletlisi olaraq tayin etildi.
Explainer: Ne içün Cemilev efsane ola (video)
Qırımtatarlarnıñ milliy lideri Mustafa Cemilev – eñ meşur sovet dissidentlerinden biridir. Cemilevniñ qırımtatar halqınıñ aqları oğrunda küreşi on yıllarnen devam ete. Sovetler akimiyeti onı yedi kere mahküm etken edi. Ayatı boyunca o, 15 yıl apiste yattı. Apis cezalarından biri vaqtında 303 kün açlıq tuttı. Bu narazılıq tarihta eñ uzun dep sayıla. Qırım.Aqiqat, qırımtatarlar Cemilevni efsane olaraq sayğanlarınıñ ve Qırımğa qaytmasını beklegenleriniñ sebeplerini añlata.