Resmiy Erivan ve Moskva Ermenistan, Azerbaycan ve Rusiye arasında Dağlıq Qarabağda cenkniñ toqtatıluvına dair üç taraflı añlaşma tizildi, dep bildirdi, Baqu bu añlaşmadan memnün olğanını ayta. Kremlniñ versiyasına köre, bu Azerbaycan regionında Rusiye barışıq küçleri aqqında aytılmalı, dep haber ete Azatlıq Radiosı.
Ermenistan baş nazir muavini Nikol Paşinân bu añlaşma aqqında noyabrniñ 10-na keçer gecesi Facebookta bildirdi.
«Özüm ve epimiz içün zor bir qarar aldım. Rusiye ve Azerbaycan prezidentlerinen beraber Qarabağ cenkiniñ toqtatıluvına dair añlaşma imzaladım. Endi aydınlatılğan beyanat metni şahsen menim ve halqımız içün pek ağır», – dep qayd etile yazğanlarında.
Paşinânniñ aytqanına köre, bu qarar «cenk vaziyetiniñ teren talili neticesinde ve onı daa yahşı bilgen insanlarnıñ fikirlerine köre» qabul etildi. Ermeni reberiniñ fikirince, «bu ğalebe degil, amma özüni yeñilgen olaraq tanımasañ, yeñilüv de olmaycaq: özüni bir vaqıt yeñilgen dep saymaycaqmız».
Paşinân bildirgenine köre, «biz soñuna qadar küreştik, ve biz ğalip çıqacaqmız – Qarabağ dayandı».
Añlaşma tizilgenini Kremlniñ matbuat kâtibi Dmitriy Peskov da tasdıqladı.
Rusiye agentlikleri Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ beyanatını da paylaşa. O, Ermenistan ve Azerbaycan quvetleri Dağlıq Qarabağda olğan yerlerinde qala, regionğa ise Rusiye «barışıq küçleri» kirsetilecek – taraflarnıñ zıddiyet yolu boyunca ve Azerbaycannıñ separatist regionını Ermenistan ile bağlağan koridor boyunca.
Berilgen malümatqa köre, memleket içinde köçip kelgen şahıslar (ermeniler zapt etken topraqlardan azeriler qaçmağa mecbur edi) BM qaçaqlar işleri yuqarı komissarınıñ kontroli altında regionğa qaytmalı, taraflar cenk esirlerini ve tutulğan diger şahıslarnı, elâk olğanlarnıñ cesedlerini deñiştirmeli.
«Regionnıñ bütün iqtisadiy ve naqliy bağlarınıñ bloku lâğu etilecek. Naqliyat seferleriniñ kontroli Rusiye sıñır hızmeti organlarınıñ yardımınen kerçekleştirile», – dep aytıla Putinniñ beyanatında.
Azerbaycan prezidenti İlham Aliyev televideniyede çıqışta bulunıp, bu añlaşmanen «Qarabağ zıddiyetiniñ çeziminde noqta qoyula» ve qaviy barışıq olacaq, dep bildirdi.
O, bu añlaşma em Azerbaycan, em Ermenistan, em regionnıñ diger memleket halqlarınıñ menfaatlarına uyğun olğanından emin olğanını bildirdi ve Putinge Qarabağ zıddiyetini çezmege yardım etkeni içün teşekkürler bildirdi.
Onıñ aytqanına köre, bu añlaşma «Azerbaycan topraqlarınıñ işğalini toqtatacaq».
Dağlıq Qarabağ. Silâlı zıddiyetniñ eki tarafı (fotoresimler)
Noyabrniñ 9-nda Dağlıq Qarabağdaki ermeni küçleri strategik ceetten müim olğan Şuşa şeeri elinden ketkenini tanıdı. Bu şeer üzerindeki kontrol Azerbaycan ordusına separatist regionnıñ esas şeeri, ermeniler aytqanı kibi, Stepanakert ya da azeri adınen Hankendi şeerine yol açqan edi. Dağlıq Qarabağnıñ merkeziy qısımlarını Ermenistan ile bağlağan eki yolnıñ eñ müimi – Laçinskiy koridorı – bölündi.
Dağlıq Qarabağ – halqara seviyede tanılğan Azerbaycannıñ bir qısmı, 1991-1994 seneleriniñ cenkinden soñ Baqu andaki kontrolini coydı ve bu yerni işğal etilgen toprağı dep adlandırdı. Soñki vaqıtları Azerbaycan öz toprağı üzerinde kontrolini ğayrıdan tiklemek içün arbiy kampaniyanı başlattı ve tehnologik küçü sayesinde büyük ğalebeler qazandı. Amma Cenk uruşları neticesinde biñlernen insan, şu cümleden vatandaşlar elâk oldı. Soñki altı afta devamında endi üç barışıq ilân etilgen, amma olar birden bozulğan edi.
Aliyevniñ «BBC» şirketine malümat berip, Erivannıñ «uzlaşuv imkânları eksile», dep ayttı. Onıñ bildirgenine köre, Paşinân ile barışıq muzakereleriniñ imkânlarını körmey edi. Erivannıñ arbiy ortağı olğan Rusiye zıddiyet Ermenistan toprağında degil dep, soñuna qadar kirişmedi.
