Qırımda belli advokat, siyasiy mabüslerniñ imayecisi Emil Kurbedinov beş künge tevqif etildi. Onıñ davası yarımadada emsal oldı, çünki mahkeme advokatnı Facebookta paylaşqan yazısı içün Rusiyede yasaq etilgen «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtı timsalleriniñ teşviqatı aqqında memuriy madde boyunca eki kere mesuliyetke çekti.
Emil Kurbedinov – Qırımda belli advokat, 2014 senesinden berli siyasiy cinaiy esnaslarda qırımlılarnı qorçalay ve Rusiye işğalinden soñ yarımadada insanlarnıñ hırsızlanması davaları üzerinde çalışa. Onıñ müşterileri arasında Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini İlmi Umerov, qırımlı jurnalist Mıkola Semena, qırımlı «diversant» Redvan Suleymanov ve digerleri bar. Advokat «Hizb ut-Tahrir» ile alâqaları bar olğanında qabaatlanğan qırımlı musulmanlarnıñ davalarınen de oğraşa. Qırımda zapt etilgen «YAMK-0041» ukrain gemisiniñ balıqçılarını imaye etken edi, noyabr ayından berli ise Bogdan Nebılitsa – noyabrniñ 25-nde Keriç Boğazında FSB tarafından ateş açılıp zapt etilgen «Nikopol» ukrain gemisiniñ komandanınıñ – menfaatlarını temsil etmekte.
Dekabrniñ 6-nda Emil Kurbedinov Qırımdaki Rusiye İç işler nazirliginiñ Ekstremizm ile küreş merkeziniñ («E» merkezi) hadimleri tarafından tutıldı. Onı Rusiye Memuriy cinayetler kodeksiniñ 20.3 maddesini (natsist işaretleri ya da timsalleri, ekstremist teşkilâtlarnıñ işaretleri ya da timsalleri, ya da federal qanunlarnen yasaqlanğan işaret ve timsalleriniñ teşviqatı ve açıq numayış etilmesi) bozğanında qabaatladılar. Eki kün devam etken mahkemeden soñ onı beş künge apiske aldılar.
Ekili «cinayet» ve 12 saatlıq tüşünce
Emil Kurbedinovnı tutıp alğanda cep telefonı, eki bilgisayarı ve fleşkası alındı. Onı Rusiye kontrolindeki Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesine alıp kettiler.
Kimse çette qalıp, esnasnı uzaqtan közetip olamadıEdem Semedlâyev
Advokat tutılğanını zenaatdaşlarına haber etip yetiştirdi. Onı altı advokat ve altı imayeci qorçalamağa razı oldı. «İmayeciler çoq keldi, kimse çette qalıp, esnasnı uzaqtan közetip olamadı. Tek Kurbedinov insanlarnı qorçalamay, bazı vaqıtları onı da qorçalamağa kerek ola», – dedi Kurbedinovnıñ advokatlarından biri Edem Semedlâyev.
Kürbedinovnı mahkeme eteler - adamlar toplana (süret toplamı)
Emil Kurbedinovğa qarşı memuriy protokol tizilmesiniñ sebebi 2013 senesi Facebookta «Hizb ut-Tahrir Ukraina» saifesinden paylaşqan yazı oldı. Anda bu teşkilâtnıñ tarafdarları Aqmescitte keçirgen miting aqqında haber etilgen ve aktsiyanıñ fotoresimi qoyulğan edi.
Yarımada Rusiye tarafından işğal etilgen soñ «Hizb ut-Tahrir» resimleri yerli akimiyet tarafından qanun bozuvları olaraq tanılmağa başladı. Aynı şu yazı içün keçken sene yanvar ayında Emil Kurbedinov 10 kün apiste yattı. İmayeniñ paylaşuv 2013 senesi, yarımadada Rusiye qanunları daa olmağanda, yapıldı kibi delilleri mahkeme tarafından körmemezlikke urıldı.
Şimdi vaziyet tekrarlandı. Birinci sefer Emil Kurbedinovnıñ saifesinde «Hizb ut-Tahrir» timsallerini Rusiye uquq qoruyıcıları tapqan olsa, bu sefer olar kim olğanı belli olmağan insannıñ şikâyetine esaslandı.
Emil Kurbedinovnıñ mahkemesi eki kün devam etti: dekabrniñ 6-sı ve 7-nde, umumen 12 saat. Mahkeme binası yanında eki yüzge yaqın insan Kurbedinovğa qoltutmağa toplaştı. Olar «Sen – bizim halq qorçalayıcımızsıñ» fotofleşmobını keçirdi.
Jurnalist Anton Naumlük bildirdi ki, bir çoq faal mahkeme binasından quvulıp, salonına alınmadı, «Qırım birdemliginiñ» faali Nuri Abduraşidovğa qarşı ise mahkeme vekilleriniñ talaplarına riayet etmegeni içün protokol tizildi, onı celpname boyunca kelmek şartınen çıqarıp yiberdiler.
Birinci künü qadı Anton Tsıkurenko bir qaç kere mesleatlaşuv odasına çıqqan edi, amma qararnı öyle de çıqaramadı. Mahkeme oturışuvı aqşam keç saatlarına qadar sozuldı ve onı ertesi künü sabasına avuştırmağa mecbur oldılar. Dekabrniñ 7-nde üylege yaqın qadı Kurbedinov tutıp alınğan vaqıttan başlap beş künge tevqif etildi, dep ilân etti. Böylece, o, dekabrniñ 11-ne qadar nezaret altında qalacaq.
«Bir aydan soñ Kurbedinovnı kene mahküm etseler, şaşmam»
Akimiyet meni bütün esnaslardan 15 künge «çıqarmağa» qarar aldıEmil Kürbedinov
Emil Kurbedinov dava baqılğanda onıñ içün daa sert bir ceza belgilenecek, dep tahmin etken edi. O, qabaatlı olğanını tanımay, tutılğanını ise aq qorçalayıcı faaliyeti, siyasiy mabüslerge ve Ukraina deñiz askeri Roman Nebılitsağa köstergen yardımına berilgen cevap olaraq tanıy.
«Akimiyet meni bütün esnaslardan 15 künge «çıqarmağa» qarar aldı. Tahmin etem ki, böyle memuriy apis cezası olacaq. Kelecek afta Rostovda davalarnıñ baqılması yekünlene, anda munaqaşada mıtlaqa çıqışta bulunmam kerek. Sebep budır», – dep ayta advokat.
Mahkeme vaqtında imayesi yigirmige yaqın muracaat berdi, olar red etildi. Edem Semedlâyev «bir sıra yañlış» olğanını, şu cümleden «şaatlar iştirak etmesiniñ sahtelevi» aqqında ayttı.
Rusiyeli advokat Aleksey Ladin cinayet işlenmegenine esaslanıp, Kurbedinovğa qarşı davanı toqtatmağa rica etti. Onıñ añlatqanına köre, Emilniñ Rusiye qanunlarını bozmaq niyeti yoq edi, çünki 2013 senesi Qırımda «Hizb ut-Tahrir» timsalleri yasaq altında degil edi. Amma mahkeme bu qararnı red etti. «Bir aydan soñ Kurbedinovnı şimdi qayd etilgen beş yıl evelsi paylaşqanları içün kene mahküm etseler, şaşmam», – dedi Ladin.
Eñ meşur advokatqa, umumen aq qorçalayıcı areketine ve boysunmağan halqımızğa qarşı basqı yapılaLilâ Gemeci
Qırımlı uquqçı Nazim Şeihmambetovnıñ fikirince, Emil Kürbedinovnıñ bu davası «siyasiy ola ve musulmanlarnı ve taqip etilgenlerniñ menfaatlarını qorçalamağa qorqmağan insanlarnı aqaretleycek davalar sırasına kirsetilecek».
Kurbedinovnıñ imayecisi Lilâ Gemeci Qırımda advokatlarğa ve aq qorçalayıcılarğa qarşı basqı yapılğanını bildirdi: «Bes-belli, eñ meşur advokatqa qarşı basqı yapıla. Umumen aq qorçalayıcı areketine ve boysunmağan halqımızğa qarşı basqı yapıla. Bugün mında kelip, Emilge qoltutqan advokatlar, aq qorçalayıcılar ve adiy insanlarnıñ köstergen cesareti çoq şeyni köstermekte».
İcracılar
Qırımda Rusiye uquq qoruyıcıları Emil Kurbedinovdan intiqam ala kibi versiyanıñ delili davada advokatnıñ siyasiy mabüsler davalarında rastkelgen uquq qoruyıcılarnıñ qabaat şaatları olaraq iştirak etmesi ola bile.
Olardan biri Qırımdaki Rusiye FSBsiniñ hadimi, Ukraina telükesizlik hızmetiniñ sabıq hadimi Andrey Suşko ola. O, qırımtatar faali Renat Paralamovnıñ tutılması ve azaplanması davasında qayd etilgen edi. Kurbedinov onı Qırımdaki Rusiye FSBsiniñ idaresi ögünde videoğa çıqarğan edi, Paralamovnıñ aqrabaları Suşkonı tanığan edi.
Bundan soñ Suşko Qırım Muhtar Cumhuriyeti Prokuraturasınıñ (Ukraina Baş prokuraturasınıñ bölügi) cinaiy dava iştirakçisi oldı ve Paralamovnı hırsızlağanında şeklenip ABD sanktsiyalar cedveline kirsetildi.
Kurbedinovğa qarşı memuriy dava açmaq teşebbüsi Qırımdaki Rusiye FSBsiniñ idare hadimi (Ukraina telükesizlik hızmetiniñ sabıq hadimi) Artur Şambazovğa ait eken. O, Euromaydannıñ qırımlı faali Aleksandr Kostenkonıñ tutılması ve azaplanmasında iştirak etken edi.
Qadı Anton Tsıkurenko da Rusiye mahkemelerine Ukraina mahkemesinden keldi. Rusiyeniñ Qırım işğalinden evel Qırımnıñ Hocalıq, Okrug memuriy mahkemesinde ve Aqyar okrugınıñ temyiz mahkemesinde çalışqan edi. Rusiye uquqında çalışmaq içün Rusiye qadılarınıñ ihtisaslı kollegiyasına bergen vesiqalarında aytıla ki, «qıyın davalarnı baqması mümkün». 2016 senesi Tsıkurenko qırımlı faal Larisa Şaulskayanı keçirilmegen «Obmanutıy Krım» («Aldatılğan Qırım» – QA) mitinginde iştirak etkeni içün mesuliyetke çekti.
Emil Kurbedinovnıñ Facebookta paylaşqanlarını Qırım federal universitetiniñ dotsenti Andrey Nikiforov talil etti. O, Rusiyege qoltutqanınen bellidir. Keçken sene o, Facebookta «ukrainlerni quturğan köpeklerni kibi öldürmege» çağırğan edi. Ukrain medeniyet merkeziniñ faali Leonid Kuzmin Kreml kontrolindeki Qırım prokuraturasından işbu beyanatnıñ Rusiye qanunlarına uyğanını teşkermege rica etken edi. Nikiforov metnini sildi, bir netice olmadı.
Emil Kurbedinovnıñ mahkemesini «Krım 24» devlet telekanalı aydınlatmağa keldi. Eki kün devamında mühbirleri mahkemeden yayınğa çıqıp, davanı añlata edi. Olar er seferinde Kurbedinov «Rusiyede yasaq etilgen «Hizb ut-Tahrir» terror teşkilâtınıñ tarafdarlarına bir qaç yıldan berli qoltuta», dep qayd ete ediler.
Telekanal mühbiri Aleksey Şçerbak qırımlı advokatqa ayrı levha bağışladı. Sesnen beraber «Hizb ut-Tahrir» timsalleri kösterile. Qırım telekanalında mahkemede Emil Kürbedinovnıñ apiske alınmasınıñ sebebi olğanlar kösterildi.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
